ಇಡಿ ಲೋಕವನ್ನೇ ಗೆಲ್ಲಲು ಹೊರಟ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ 'ತನ್ನ ತಲೆದಿಂಬಿನಡಿ ಹೋಮರ್‌ನ ’ಇಲಿಯಡ್’ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದ…’ ಎಂದು ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಸ್ಕೂಲ್ ಹುಡುಗನೊಬ್ಬ ಹೇಳಿದಾಗ ಅಚ್ಚರಿಯಾಯಿತು.
ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಹೋಮರನ ’ಇಲಿಯಡ್’ ಮಹಾಕಾವ್ಯವನ್ನು ತಲೆದಿಂಬಿನಡಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳಿದ್ದವು: ಅವನ ತಾಯಿ, ’ನೀನು ’ಇಲಿಯಡ್’ ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ಮಹಾವೀರ ಅಖಿಲೀಸನ ವಂಶಸ್ಥ’ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಳು; ’ಇಲಿಯಡ್’ ಯುರೋಪಿನ ವೀರಯುಗದ ಗಾಥೆಯಾಗಿತ್ತು; ಜೊತೆಗೆ, ಗ್ರೀಕ್ ಫಿಲಾಸಫರ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರನ ಗುರುವಾಗಿದ್ದ. ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಸರಿಯಾಗಿ ಕಲಿಯದಿದ್ದರೆ ಚರ್ಮದ ಚಾಟಿಯಲ್ಲಿ ಬಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದ!
ಅಷ್ಟೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳು, ಮಹಾನ್ ಟ್ರ್ಯಾಜಿಡಿಗಳು, ಕಾಮಿಡಿಗಳನ್ನು ಬರೆದ ಯುಗ ಪ್ರವರ್ತಕ ಗ್ರೀಕ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಲೇಖಕರು ತೀರಿಕೊಂಡಿದ್ದರು; ಗ್ರೀಕ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸೃಜನಶೀಲ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಒಂಥರದ ಶೂನ್ಯ ಆವರಿಸಿತ್ತು. ಅದು ಗ್ರೀಕ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಇಳಿಮುಖದ ಕಾಲ ಎನ್ನುವವರಿದ್ದರು. ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚನೆ ಇಳಿಮುಖವಾದ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ರೆಟಿಸ್, ಪ್ಲೇಟೋ ಥರದ ಫಿಲಾಸಫರ್‍ಸ್ ಮೇಲೆದ್ದರು. ಆದರೆ ಬಹುಶಿಸ್ತೀಯ ಫಿಲಾಸಫರ್ ಆಗಿಯೂ ’ಸಾಹಿತ್ಯವಾದಿ’ಯಾಗಿದ್ದ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌ಗೆ ತನ್ನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಗ್ರೀಕ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಹುಟ್ಟಲಿ ಎಂಬ ಹಂಬಲ ಹುಟ್ಟಿತು.
ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಷೆಯ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಲೇಖಕರ ಎಲ್ಲ ಕೃತಿಗಳನ್ನೂ ಆಳವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡತೊಡಗಿದ. ಕೃತಿಗಳ ನಡೆ, ಓಟ, ವಸ್ತು, ವಸ್ತುವಿನ್ಯಾಸ, ಪಾತ್ರ, ಭಾಷೆ, ಅಂತಿಮ ಪರಿಣಾಮ… ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಂಡುಕೊಂಡ. ತನ್ನ ಕಾಲದ ಲೇಖಕರು ಮಹಾಕಾವ್ಯ, ಟ್ರ್ಯಾಜಿಡಿ, ಕಾಮಿಡಿಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಬೇಕಾದ ದಾರಿ, ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಈ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನದ ಆಧಾರದಿಂದಲೇ ತೋರಿಸಿದ. ಕೃತಿಗಳ ಮೂಲಕವೇ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಹೀಗಿರಬೇಕು; ಟ್ರ್ಯಾಜಿಡಿ ಹೀಗಿರಬೇಕು…ಮುಂತಾದ ಸರಳ, ಸ್ಥೂಲ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ. ಈ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲು ಹೊಸ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ದಾರಿ ತೋರಿಸಿದ.
ಹೀಗೆ ತನ್ನ ಭಾಷೆಯ ಎಲ್ಲ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕೃತಿಗಳನ್ನೂ ಓದಿ ಹೊಸ ತಲೆಮಾರುಗಳಿಗೆ ಬರೆಯುವ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ವಿದ್ವಾಂಸನ ಉದಾಹರಣೆ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿಲ್ಲವೇನೋ! ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ವಿದ್ವಾಂಸ-ಫಿಲಾಸಫರ್-ಮೀಮಾಂಸಕ ಎಲ್ಲವೂ ಆಗಿದ್ದ. ರಾಜಕಾರಣ, ಸಸ್ಯವಿಜ್ಞಾನ, ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನ, ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್, ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ…ಹೀಗೆ ಹಲವು ಜ್ಞಾನಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಇಂಥ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರನ ರಾಜಕೀಯ ಗುರುವೂ ಆದ ಮೇಲೆ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಜಗದೇಕವೀರ ಆಗದಿರುತ್ತಾನೆಯೆ!
ಲೋಕ ಗೆಲ್ಲಲು ಹೊರಟ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರನ ತಲೆದಿಂಬಿನಡಿ ‘ಇಲಿಯಡ್’ ಇತ್ತು; ಆದರೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷ ಕಾಲ ತನ್ನ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಮೂಲಕ ಲೋಕದ ಅಕಡೆಮಿಕ್ ವಲಯಗಳನ್ನೇ ಆಳಿದ; ಈಗಲೂ ಆಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ! ಈಗಲೂ ಜಗತ್ತಿನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೇ ಪಟ್ಟಾಗಿ ಹಿಡಿದ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌ವಾದಿಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಥ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌ನ ತಲೆದಿಂಬಿನಡಿ, ತಲೆದಿಂಬಿನ ಪಕ್ಕ ಎಂಥೆಂಥ ಪುಸ್ತಕಗಳಿದ್ದವು ಎಂದು ಊಹಿಸುವ ಕೆಲಸವೇ ಇವತ್ತು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ರೋಮಾಂಚನ, ಸ್ಫೂರ್ತಿ, ಪ್ರೇರಣೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಬಲ್ಲದು!
ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ತನ್ನ ತಲೆದಿಂಬಿನಡಿ ‘ಇಲಿಯಡ್’ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಕತೆ ಹೇಳಿದ ಹುಡುಗ ಕೂಡ ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ‘ಇಲಿಯಡ್’ ‘ಒಡಿಸ್ಸಿ’ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳ ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಕನ್ನಡಾನುವಾದಗಳನ್ನು, ಓದುತ್ತಾ, ನಿದ್ದೆಗೆ ಜಾರಿದಾಗ ಅವನ್ನು ತಲೆದಿಂಬಿನ ಬದಿಗೆ ಸರಿಸುತ್ತಾ ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದ; ಬರಬರುತ್ತಾ ಲಂಕೇಶ್, ಎಂ.ಡಿ. ನಂಜುಂಡಸ್ವಾಮಿ, ಅಂಬೇಡ್ಕರ್, ಪೆರಿಯಾರ್…ಎಲ್ಲ ಅವನ ಬೆಡ್‌ಸೈಡಿಗೆ ಬಂದರು. ಅವನಿಗೆ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷವಾಗುವವರೆಗೂ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಪುಸ್ತಕ ಅಲ್ಲಿರುತ್ತಿದ್ದ ಆ ದೃಶ್ಯ ಮನೋಹರವಾಗಿತ್ತು! ಹೀಗೆ ಬೆಡ್ಸೈಡ್ ಪುಸ್ತಕಗಳಿಂದ ತನ್ನೊಳಗಿಳಿದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಆ ಹುಡುಗ ಇವತ್ತಿಗೂ ನನ್ನ ಕ್ಲಾಸುಗಳಿಗೆ, ಬರವಣಿಗೆಗೆ ಹೆಕ್ಕಿ ಕೊಡುವ ಸುಂದರ ಕೆಲಸ ಸದಾ ನಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಸ್ವತಃ ಈ ಅಂಕಣಕಾರನ ಬರಹಗಳ ವಿವರಗಳು, ಉಲ್ಲೇಖಗಳು, ಅಷ್ಟಿಷ್ಟು ಜ್ಞಾನ ಇವೆಲ್ಲ ಹೀಗೆಯೇ ಸಾವಿರಾರು ಬೆಡ್ಸೈಡ್ ಪುಸ್ತಕಗಳಿಂದ ಬಂದಿವೆ.
ನನ್ನ ಅನುಭವದಲ್ಲಿ ಈ ಬೆಡ್ಸೈಡ್ ಪುಸ್ತಕಗಳ ವಿವರಗಳು ಇಷ್ಟು ಗಾಢವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ರಾತ್ರಿಯ ನಿರ್ಜನತೆ, ಏಕಾಂತ, ನೀರವತೆ, ಪ್ರಶಾಂತತೆ ಹಾಗೂ ತಕ್ಷಣದ ಸೀಮಿತ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಲ್ಲದ ಆರಾಮಿನ ಓದು…ಇವೆಲ್ಲವೂ ಕಾರಣವಿರಬಹುದು. ಇದೇ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಬರೆದ ವರ್ಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್ ಕಾವ್ಯ ತತ್ವವನ್ನು ಮೊನ್ನೆ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವೈದ್ಯೆಯೊಬ್ಬರಿಗೆ ನೆನಪಿಸಿದೆ: ‘ಕಾವ್ಯವೆನ್ನುವುದು ಶಕ್ತ ಭಾವನೆಗಳ (ಫೀಲಿಂಗ್ಸ್) ಸಹಜ ಉಕ್ಕುವಿಕೆ: ಅದು ಹುಟ್ಟುವುದು ಪ್ರಶಾಂತ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಮರಳಿ ಮನಕ್ಕೆ ಕರೆದುಕೊಂಡ ಭಾವ (ಎಮೋಶನ್)ದಿಂದ.’
ಬೆಡ್ಸೈಡ್ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಅನನ್ಯ ಲೋಕ ನಮ್ಮೊಳಗೆ ಗಾಢವಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಅವು ಪ್ರಶಾಂತ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಮನ ಹೊಕ್ಕ ಭಾವಗಳಾಗಿರುವುದೂ ಕಾರಣವಿರಬಹುದು! ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬೆಡ್ಸೈಡ್ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಜಾಗವನ್ನು ಓದಿನ ನವಸಂಗಾತಿಯಾದ ‘ಕಿಂಡಲ್’ ಒತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದೆ. ಈ ‘ಕಿಂಡಲ್’ ಒಳಗೂ ನಾನು ತೆರೆತೆರೆದಾಗ ಮರಳಿ ನನ್ನೆದೆಗೆ ಬರುವ ನೂರಾರು ಪ್ರಿಯ ಪುಸ್ತಕಗಳಿವೆ. ದುರದೃಷ್ಟವೆಂದರೆ, ನೀವು ದಮ್ಮಯ್ಯಗುಡ್ಡೆ ಹಾಕಿದರೂ ಅಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಫ್ರೆಂಚ್, ತಮಿಳು, ತೆಲುಗು, ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಅಲ್ಲಿವೆ. ಯಾವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಕೋಟಿ ನುಂಗಲಿ ಎಂದು ಹಾತೊರೆಯುವ ಕನ್ನಡಭಕ್ಷಕರ ಈ ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ನಮಗಾಗಲೀ, ಕನ್ನಡದ ಹೊಸ ಕಂದಮ್ಮಗಳಿಗಾಗಲೀ ಕಿಂಡಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಸಿಗುವ ಕಾಲ ಸದ್ಯಕ್ಕಂತೂ ಕಾಣುತ್ತಿಲ್ಲ…
ನನ್ನ ಸಾವಿರಾರು ಬೆಡ್ಸೈಡ್ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಕಾಲ ಯೇಟ್ಸ್ ಕವಿಯ ಸಮಗ್ರ ಕಾವ್ಯದ ಸಂಪುಟವೂ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದ, ಮುದಗೊಳಿಸುವ ಹತ್ತಾರು ಕವಿತೆಗಳು, ನೂರಾರು ಸಾಲುಗಳಿವೆ. ಹೀಗೇ ಒಂದು ರಾತ್ರಿ ಯೇಟ್ಸ್ ಕಾವ್ಯಲೋಕದಲ್ಲಿ ಬೆಚ್ಚಗೆ ಬದುಕುತ್ತಾ, ಹಾಗೇ ಕನ್ನಡಿಸಿಕೊಂಡ ‘ವೆನ್ ಯು ಆರ್ ಓಲ್ಡ್’ ಕವಿತೆಯ ಒಂದು ಡ್ರಾಫ್ಟ್ ನನ್ನ ಫೈಲಿನಲ್ಲಿತ್ತು. ಈ ಸುಂದರ ಕವಿತೆಯನ್ನು ಆಗಾಗ್ಗೆ ತಿದ್ದಿದ ನೆನಪಿದೆ. ಈ ಶನಿವಾರ ತಡರಾತ್ರಿ ಈ ಅಂಕಣ ಬರೆಯುವಾಗ ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಹುಡುಕಿದೆ. ಈಗ ನೋಡಿದರೆ, ಅದು ಹಲ ಬಗೆಯ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಕಾಣತೊಡಗಿತು! ಅದು ಈ ಅಂಕಣದ ರಮ್ಯ ಓದುಗಿಯರಿಗೆ, ಓದುಗರಿಗೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ಪ್ರಿಯವಾಗಬಹುದೆಂದು ಇಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟೆ:
ನೀ ಮಾಗಿದ ಕಾಲಕ್ಕೆ…
ನೀ ಇನ್ನಷ್ಟು ಮಾಗಿ ತಲೆತುಂಬ ಬಿಳಿಗೂದಲಾಗಿ ನಿದ್ದೆ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕವಿದು
ಬೆಂಕಿ ಕಾಯಿಸುತ್ತಾ ತೂಕಡಿಸುತಿರುವಾಗ, ಈ ಪುಸ್ತಕವ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೋ;
ಮೆಲ್ಲಮೆಲ್ಲಗೆ ಪುಟ ತೆರೆದು ಓದುತ್ತಾ ಹೋಗು; ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ
ನಿನ್ನ ಕಣ್ಣೊಳಗಿದ್ದ ಕೋಮಲ ನೋಟದ ಬಗ್ಗೆ, ಆ ಕಣ್ಣೊಳಗಿದ್ದ
ಗಾಢ ನೆರಳುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕನಸುತ್ತ ಕೂರು.
ಅದೆಷ್ಟು ಜನ ನಿನ್ನ ಖುಷಿಯ ಸಂಪನ್ನ ಚಣಗಳನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿದರೋ,
ಮತ್ತಿನ್ನೆಷ್ಟು ಜನ ಹುಸಿ ಒಲವಿನಲ್ಲೋ, ನಿಜ ಒಲವಿನಲ್ಲೋ, ನಿನ್ನ ಚೆಲುವನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿದರೋ!
ಒಬ್ಬನು ಮಾತ್ರ ನಿನ್ನ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿ ಆತ್ಮವನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿದನು;
ನಿನ್ನ ಮೊಗದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ದುಗುಡದ ಎಳೆಗಳನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿದನು.
ಬೆಂಕಿಗೆ ಹೊಳೆವ ಕಂಬಿಗಳ ಬಳಿ ನಿಂತು ತುಸು ಬಾಗಿ,
ಒಂಚೂರು ಖಿನ್ನವಾಗಿ, ಹೀಗೆ ಗೊಣಗಿಕೋ:
‘ಅದು ಹೇಗೆ ಒಲವು ಕೈ ಕೊಟ್ಟು ಹಾರಿ
ಗಿರಿಶಿಖರಗಳ ತುದಿಯೇರಿ ನಾಗಾಲೋಟದಲ್ಲಿ ಓಡೋಡಿ
‘ಅಗಣಿತ ತಾರಾಗಣಗಳ ನಡುವೆ’ ಮುಖ ಮರೆಸಿಕೊಂಡಿತೋ!’
