Nataraj Huliyar


Writer

Biography

Dr. Nataraj Huliyar is a short story writer, novelist, columnist, poet and critic.
Born in Huliyar town, Tumkur district Karnataka, India, he did his Masters in English and has done his Ph.D., on ‘Tradition and Modernity in Modern African and Kannada Literature: A comparative Study.’ He is a Professor of English and teaches Comparative Literature at Centre of Kannada Studies, Bangalore University, and is also the Director of Centre for Gandhian Studies. He is the former Dean of school of languages, and Head of the Dept. of English, Central University of Karnataka. He lives in Bangalore.

He is the Executive Editor of Dr. Ram Manohar Lohia’s works in Kannada Translation. He has written columns for magazines and presently writes a socio-cultural column in Prajavani, leading Kannada Daily. He has published over 2000 articles both in English and Kannada.

Publications: He has to his credit 3 Short Story Collections, 2 plays, a novel, 2 poetry Collections, a biography, a monograph and 3 books of Cultural Criticism. He has edited about 48 books for various projects. His works have been prescribed as texts in several universities across Karnataka.

Awards: He has won Karnataka Sahitya Academy awards 3 times (1994, 2002, 2009) and Sahitya Shree Award for Lifetime Literary Achievement in 2017. He is also a recipient of Madhyama Academy Ambedkar Award and Lokanayaka Jayaprakash Narayan Award, G.S. Shivarudrappa Award for Criticism, Rammanohar Lohia Award, Ki. Ram. Nagaraj Samskruthi Award.
Read More


Blog

Latest Posts

More Blogs

blog
03 Nov 2024 ಪರಿಚಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಕಾದಂಬರೀಕರಣ

ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರು ಕಾಗೋಡು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿ ಮುಂದೆ ದೊಡ್ಡ ಸಮಾಜವಾದಿ ನಾಯಕರಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ಚರಿತ್ರೆ ಈ ಅಂಕಣದ ಓದುಗ, ಓದುಗಿಯರಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪರಿಚಿತವಿದೆ. ತಮ್ಮ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ ಕಾಗೋಡು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಬಗ್ಗೆ ಮುಂದೆ ಗೋಪಾಲಗೌಡರೇ ಒಂದು ಲೇಖನ ಬರೆದರು. ಕಯ್ಯೂರು ಹೋರಾಟದ ಬಗ್ಗೆ ನಿರಂಜನರು `ಚಿರಸ್ಮರಣೆ’ ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆದ ಮೇಲೆ ಕಾಗೋಡು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಕೂಡ ಕಾದಂಬರಿಯಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಗೋಪಾಲಗೌಡರಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಿದಂತಿದೆ. `ಕಾಗೋಡು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಕುರಿತು ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆಯಿರಿ’ ಎಂದು ನಿರಂಜನರ ಜೊತೆಜೊತೆಗೇ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಸಾಹಿತಿ, ಗೆಳೆಯ ಬಸವರಾಜ ಕಟ್ಟೀಮನಿಯವರಿಗೆ ಗೌಡರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. 

ಕಟ್ಟೀಮನಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ: ‘ನಾನು ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯನಾದ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮಿಬ್ಬರ ನಡುವಣ ಸ್ನೇಹದ ಕೊಂಡಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಬೆಸೆಯಿತು. ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಕಂಡಾಗಲೆಲ್ಲ ಕಾಗೋಡು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಬಗ್ಗೆ ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆಯುವಂತೆ ನನ್ನನ್ನು ಆಗ್ರಹಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಗೌಡರ ಪ್ರೀತಿಪೂರ್ವಕ ಆಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಮಣಿದು ಕಾಗೋಡಿಗೂ ಹೋಗಿ ಬಂದೆ. ಆದರೆ ಕಾದಂಬರಿ ಮಾತ್ರ ಬರಲಿಲ್ಲ.’ 

ಅಕಸ್ಮಾತ್ ಕಟ್ಟೀಮನಿ ಆ ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆದಿದ್ದರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಪಾತ್ರ ಹೇಗೆ ಬರುತ್ತಿತ್ತೋ ತಿಳಿಯದು. ಆದರೆ, ಗೋಪಾಲಗೌಡರು ‘ಅನಂತು’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಯು. ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರು ತೀರಿಕೊಂಡ ಆರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಹಲವು ಕಡೆ ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಹೋಲುವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡ ಎಂಬ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರವುಳ್ಳ ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಎಂಬ ರಾಜಕೀಯ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. 

ಒಂದು ಕಾದಂಬರಿಗೆ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿರುವುದರಿಂದ ಆ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಜೀವನವಿವರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅನಗತ್ಯ ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ಎತ್ತುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕೆಳಗೆ ನಾನು 'ನ್ಯಾಶನಲ್ ಬುಕ್ ಟ್ರಸ್ಟ್, ಇಂಡಿಯಾ’ ಪ್ರಕಾಶನ ಸಂಸ್ಥೆಗಾಗಿ ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ಗಮನಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಕಾದಂಬರಿಯ ನಿರೂಪಕ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಹೀರೋ ಪಾತ್ರದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕೊಂಚ ಪುರಾಣೀಕರಿಸಿದಂತೆ ಹಿಂದೆ ಅನ್ನಿಸಿತ್ತು; ಈಗಲೂ ಹಾಗೇ ಅನ್ನಿಸಿತು. ಜೊತೆಗೆ, ನವ್ಯ ಕಾದಂಬರಿಯ ತಾತ್ವಿಕ ಒತ್ತಾಯಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಒಡ್ಡಿದಂತೆ, ಹಾಗೂ ಡಿ.ಎಚ್.ಲಾರೆನ್ಸ್‌ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ನಾಯಕನ ಕಾಮಮೂಲ ವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸಲೆತ್ನಿಸಿದಂತೆ ಕಾಣತೊಡಗಿತು. ಇದೆಲ್ಲದರ ಜೊತೆಗೆ, ದುರಂತ ನಾಯಕನ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಘಟನಾವಳಿಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ, ಕತೆಯ ಓಟಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ತಿರುವುಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಹೆಣೆದಂತೆ ಕೂಡ ಕಂಡಿತು.

‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿ ತನ್ನ ಓದುಗ, ಓದುಗಿಯರಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಹಾಗೂ ಅವರ ಸುತ್ತಲಿನ ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನೆನಪನ್ನು ಕೆದಕುವುದರಿಂದ ಆ ಕಾದಂಬರಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಾಗೂ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನಾಧರಿಸಿದ ಸಿನಿಮಾದ ಬಗ್ಗೆ ಎಪ್ಪತ್ತು-ಎಂಬತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವಿವಾದಗಳಾಗಿದ್ದವು. ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿ ಒಂದು ಕಾಲದ ಇಂಡಿಯಾದ ಒಟ್ಟು ಸಮಾಜವಾದಿ ರಾಜಕಾರಣದ ಏಳುಬೀಳುಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆಯೆನ್ನುವುದು ನಿಜ. ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರೇ ಒಮ್ಮೆ ನನಗೆ ಹೇಳಿದಂತೆ, ‘ಕಾದಂಬರಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಜಯಪ್ರಕಾಶ ನಾರಾಯಣರೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರು ಬೆರೆತು' ಈ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರ ಹುಟ್ಟಿರಲೂಬಹುದು. 

ಆದರೂ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರದ ಹೆಸರಿನಿಂದಾಗಿಯೇ ಕಾದಂಬರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನೆನಪಿಗೆ ತರುವುದನ್ನು ಮರೆಯಲಾಗದು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಕಾದಂಬರಿಯ ಸಂದೇಹವಾದಿ ನಿರೂಪಕನ ಮೂಲಕ ನಡೆಯಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರದ ಮುಕ್ತ ಶೋಧಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆಯಾದಂತಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಕಾದಂಬರಿಯ ಮೂಲಕವೂ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಹೊರಡುವವರಿಗೆ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳು, ಕೆಲವು ಪಾತ್ರಗಳ ಬಗೆಗೆ ಕಾದಂಬರಿಯ ನಿರೂಪಕನ ಪೂರ್ವಗ್ರಹಗಳು, ಕಾದಂಬರಿಯ ಸಹಜ ಜೋಡಣೆಗಳು ಹಾಗೂ ಜಾಣ ಜೋಡಣೆಗಳು ಕೆಲ ಬಗೆಯ ತೊಡಕುಗಳನ್ನೂ ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೆ. 

‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಬಂದಾಗ ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರಿಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಲಂಕೇಶ್ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಲೆತ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಆಗಿನ್ನೂ ’ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ ಶುರುವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಲಂಕೇಶರ ಈ ಪತ್ರ ’ಶೂದ್ರ’ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ’ಅವಸ್ಥೆ’ಯ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿದ್ದ ಲಂಕೇಶ್ ಕೆಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನೂ ಎತ್ತಿದ್ದರು. ಇಂಥ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಬಲ್ಲ ಓದುಗರು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ. 

ಈಗ ಮತ್ತೆ ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಓದುವಾಗ ಕಾದಂಬರಿಕಾರ ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ತಮ್ಮ ಕಾದಂಬರಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರ ಗೋಪಾಲಗೌಡರೇ ಎನ್ನುವುದು ಓದುಗರಿಗೆ ಹೊಳೆಯಲೆಂಬಂತೆ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನಿಟ್ಟಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಕೂಡ ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಬಲ್ಲ ಓದುಗರು ಕಾದಂಬರಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಇರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿ ಸಿನಿಮಾ ಆದಾಗ ಮತ್ತೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ಬಂದವು. 

ಎಂಬತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕ ಕೃಷ್ಣ ಮಾಸಡಿ ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಸಿನಿಮಾ ಮಾಡಿದರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಸಮಾಜವಾದಿ ಸಂಗಾತಿ ಜೆ.ಎಚ್. ಪಟೇಲರೂ ನಟಿಸಲೆತ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಸಿನಿಮಾ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ವಿವಾದವೆದ್ದಿತು. ಈ ಸಿನಿಮಾ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ, ಅವರ ಕುಟುಂಬದವರ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಹತ್ತಿರದ ಗೆಳೆಯರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯುಂಟು ಮಾಡಿದೆಯೆಂದು ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಪತ್ನಿ ಸೋನಕ್ಕ ಈ ಚಿತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ಕೋರಿ ಕೋರ್ಟಿಗೆ ಹೋದರು. ಖ್ಯಾತ ವಕೀಲರಾದ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್ ಹಾಗೂ ಎಂ.ಆರ್.ಜನಾರ್ಧನ್ ಸೋನಕ್ಕನವರ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸಿದರು. ಸಿನಿಮಾದ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸಲು ಲೇಖಕ-ವಕೀಲರಾದ ಕೋ.ಚೆನ್ನಬಸಪ್ಪ ಸೇರಿದಂತೆ ಆರು ಜನ ವಕೀಲರಿದ್ದರು. 

ರಾಜ್ಯ ಹೈಕೋರ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಬೋಪಯ್ಯನವರ ಎದುರು ಈ ಪ್ರಕರಣದ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಬಲ್ಲ ಸಮಾಜವಾದಿ ನಾಯಕರಾದ ಪ್ರೊ. ಎಂ.ಡಿ. ನಂಜುಂಡಸ್ವಾಮಿ, ಹೊಸನಗರದ ಶಾಸಕರಾಗಿದ್ದ ಸ್ವಾಮಿರಾವ್, ಕೊನೆಯ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಡಾ. ಎಂ.ಸಿ. ವಿಷ್ಣುಮೂರ್ತಿ ಮೊದಲಾದವರಿಂದ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್ ಅಫಿಡವಿಟ್ ಹಾಕಿಸಿದ್ದರು. ಅಪಾರ ಅಕಡೆಮಿಕ್ ಶ್ರಮವಹಿಸಿ ಹಲ ಬಗೆಯ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಕಲೆ ಹಾಕಿ ಕಾದಂಬರಿಯ ಅನೇಕ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೂ, ಗೋಪಾಲಗೌಡರಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಇನ್ನೂ ಬದುಕಿದ್ದ ಹಲವರಿಗೂ ಇರುವ ಸಾಮ್ಯವನ್ನು ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್ ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾಗಿ ತೋರಿಸಿದ್ದರು. `ಅವಸ್ಥೆ' ಕಾದಂಬರಿ ಹಾಗೂ ಅದನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಸಿನಿಮಾದಿಂದ ನಿಜಕ್ಕೂ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಹಾಗೂ ಅವರ ಗೆಳೆಯರ, ಬಳಗದವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆಯಾಗಿದೆಯೆಂದು ಆಧಾರಸಹಿತ ವಾದಿಸಿದ್ದರು. ಇದೆಲ್ಲದರ ಜೊತೆಗೆ, `ಅವಸ್ಥೆ’ ಸಿನಿಮಾ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಜೀವನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ ಎಂದು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದುದನ್ನೂ ಕೋರ್ಟಿನ ಗಮನಕ್ಕೆ ತಂದರು. 

`ಅವಸ್ಥೆ’ ಸಿನಿಮಾ ಕುರಿತಂತೆ ವಾದ-ಪ್ರತಿವಾದಗಳನ್ನು ಆಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಜಸ್ಟಿಸ್ ಬೋಪಯ್ಯ ಕೊಡಗಿನವರು. ಅವರ ಆವರೆಗಿನ ಸೇವೆಯೆಲ್ಲ ಮದರಾಸಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಬಗ್ಗೆ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಸಿನಿಮಾಕ್ಕೆ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರರ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಬೋಪಯ್ಯನವರಿಗೆ ಗೋಪಾಲಗೌಡರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹು ದೊಡ್ಡ ನಾಯಕರೆಂಬುದು ಮನವರಿಕೆಯಾದರೂ, ಆ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನೂ ಅವರಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ; ಆದ್ದರಿಂದಲೋ ಏನೋ ಅವರು ಈ ಕುರಿತು ತೀರ್ಪು ಕೊಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ.

ಒಂದು ದಿನ ಈ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಬೋಪಯ್ಯ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಕೇಳಿದರು: ‘ಮಿಸ್ಟರ್ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್, ನೀವು ಹೇಳ್ತಾ ಇರೋದು ನಾವು ದಿನಾ ಹೈಕೋರ್ಟಿಗೆ ಬರುವಾಗ ವಿಧಾನಸೌಧದ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಾದು ಬರುವ ಸರ್ಕಲ್ಲಿಗೆ ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡ ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟಿದ್ದಾರಲ್ಲಾ, ಅವರ ವಿಚಾರವನ್ನೇ?’ 

ತಕ್ಷಣ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್ ಹೇಳಿದರು: ‘ಎಸ್ ಮೈ ಲಾರ್ಡ್! ಆ ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೇ ಈ ಸಿನಿಮಾದಿಂದ ಹಾನಿಯಾಗಿರೋದು.’ 

ಇದಾದ ಕೆಲ ದಿನಗಳ ನಂತರ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳು ಸಿನಿಮಾದ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ಕೊಟ್ಟರು. ಪ್ರಕರಣ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿಗೆ ಹೋಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲವೆಡೆ ಕತ್ತರಿ ಹಾಕಿಸಿಕೊಂಡು ಸಿನಿಮಾ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಕೋರ್ಟುಗಳು ಕೂಡ ಎಷ್ಟು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನೂ ಈ ಪ್ರಕರಣ ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಿನಿಮಾ ಕನ್ನಡ ಕಲಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರಗಳ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಇವತ್ತಿಗೂ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಾಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.

ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಕನ್ನಡನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸಮಾಜವಾದಿ ಮಾರ್ಗವನ್ನೇ ತೆರೆದ ಧೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬರ ಜೀವನವನ್ನು ಕಾದಂಬರೀಕರಣ ಮಾಡಹೊರಡುವ ಸೃಜನಶೀಲ ಲೇಖಕನೊಬ್ಬ ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ ತನಗೆ ತಾನೇ ಉತ್ತರ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಬಹು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಈ ಪ್ರಕರಣದ ಮೂಲಕ ಮತ್ತೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ಬಂದವು. ಆಗಿನ್ನೂ ಬದುಕಿದ್ದ ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರು ಈ ನೈತಿಕ ಸವಾಲನ್ನು ಎದುರಾದಂತಿಲ್ಲ. ಕಾದಂಬರಿ ಪ್ರಕಾರದ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ, ‘ಕಲಾತ್ಮಕ’ ಎನ್ನಲಾಗುವ ಘರ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ, ಒಬ್ಬ ಧೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ವಿಕೃತಗೊಳಿಸುವುದು ಸರಿಯೇ ಎಂಬ ಸಂಕೀರ್ಣ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನೂ ಅವರು ಮುಖಾಮುಖಿಯಾದಂತಿಲ್ಲ. 

ಕಾದಂಬರಿ ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಿಗೆ ಇರುವ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿದಾಗಲೂ, ಪರಿಚಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಅವರ ತದ್ರೂಪಿನಂತೆ ಬರೆಯುವಾಗ ಈ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ನೋಡಬೇಕೆನ್ನಿಸುತ್ತದೆ; ಆಗ ಅಂತಿಮ ಪರಿಣಾಮದ ಬಗ್ಗೆ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟ ಈ ಬಗೆಯ ಬರವಣಿಗೆ ಮೂಲತಃ ಅನೈತಿಕ ಎನ್ನಿಸತೊಡಗುತ್ತದೆ. ತಮ್ಮ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನೇ ತಾವು ತೆರೆದಿಟ್ಟಿರುವ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ವಿಕೃತಗೊಳಿಸಿ ಬರೆಯಲಾದ ನಾಟಕ, ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಎತ್ತುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ ಏಳುತ್ತವೆ. 

’ಅವಸ್ಥೆ’ ಒಂದು ಕಲಾತ್ಮಕ ಕಾದಂಬರಿ ಎಂಬುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಮೇಲೂ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತೃತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಬ್ಲಾಗ್ ಫಾಲೋ ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಿ, ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ; ನೋಟಿಫಿಕೇಶನ್ ಪಡೆಯಿರಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ: FOLLOW
ಬಿಡುವಾದಾಗ ಭೇಟಿ ಕೊಡಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ: https://natarajhuliyar.com 
ಬಿಡುವಾದಾಗ ನೋಡಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ:  https://www.youtube.com/@NatarajHuliyarYT

blog
27 Oct 2024 ಬದಲಾಗುವ ಬರವಣಿಗೆ

ಸುಮಾರು ಐವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕೆಳಗೆ ಮೈಸೂರು ಬಿಟ್ಟು ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸಾಯ ಮಾಡಲು ಹೋದ ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ತೇಜಸ್ವಿಯವರಿಗೆ ತಾವು ನಿತ್ಯ ಒಡನಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಅನಕ್ಷರಸ್ಥರನ್ನು ನೋಡನೋಡುತ್ತಾ, ‘ನಾನು ಯಾರಿಗೆ ಬರೆಯಬೇಕು?’ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಎದುರಾಯಿತು. ಆಗ ಅವರು ತಾವು ಆವರೆಗೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಕನ್ನಡವನ್ನೇ ಸರಳಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡು ಕತೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯತೊಡಗಿದರು. ಮುಂದೆ ತೇಜಸ್ವಿಗೆ ತಮ್ಮ `ಕಾದಂಬರಿಯ ಪಾತ್ರಗಳಾದ ಪ್ಯಾರ, ಬಿರಿಯಾನಿ ಕರಿಯಪ್ಪ ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಕಾದಂಬರಿ ಓದುವಂತೆ ಬರೆಯಬೇಕಲ್ಲವೆ?’ ಎನ್ನಿಸಿದಾಗ, ಅವರ ಕಥಾಬರವಣಿಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ನೇರವಾಯಿತು. 

ತೇಜಸ್ವಿಯವರಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ಕಷ್ಟವನ್ನು ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ತರುವುದನ್ನು, ಬರವಣಿಗೆಯ ಕ್ರಮವನ್ನು ಕುರಿತ ದೊಡ್ಡ ಚರ್ಚೆಯನ್ನೇ ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿತ್ತು. ಮುಂದೆ ದಲಿತಸಾಹಿತ್ಯ ಹಾಗೂ ಬಂಡಾಯ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಾಮಾನ್ಯರ ದನಿಯನ್ನು, ದುಮ್ಮಾನಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಬೇಕೆಂಬ ಚರ್ಚೆ ಶುರು ಮಾಡಿದಾಗ ‘ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯ’ ಎಂಬ ಮಹತ್ವದ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯಿತು. ಲಂಕೇಶರು ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಓದುಗರ ಪ್ರಶ್ನೆ ಅವರಿಗೂ ಎದುರಾಯಿತು. ಅವರು ಗಾಂಧೀಜಿಯ ಗದ್ಯದಿಂದ ಕೂಡ ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ತಲುಪಬಲ್ಲ ನೇರ, ಕ್ಷಿಪ್ರ ಗದ್ಯವನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡರು. ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ ಸಾಮಾನ್ಯರ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ರಾಜಕೀಯ, ಧರ್ಮ, ಸಮಾಜಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಬರವಣಿಗೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲೆತ್ನಿಸಿತು. ಆಧುನಿಕ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಇಂಥ ಅನೇಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಿಂದಾಗಿ ನವೋದಯ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಆಸೆ, ನಿರಾಸೆ, ನಿಲುವು, ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸುವ ಸಾವಿರಾರು ಕೃತಿಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿವೆ.  

ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಹನ್ನೆರಡನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಜನರ ಆಡುಮಾತು ಹಾಗೂ ಜನರ ನೋಟಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯರಚನೆಯ ಭಾಗವಾದವು. ಹಲಬಗೆಯ ಜಾತಿಗಳು ಹಾಗೂ ಕಸುಬುಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿಂದ ಬಂದ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ವಚನಗಳನ್ನು ನುಡಿಯಲು, ಬರೆಯಲು ಶುರು ಮಾಡಿದ್ದು ಕೂಡ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಬಹುಜನ ಸಮುದಾಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಸಾಹಿತ್ಯರಚನೆಗಳಿಗೆ ಬರುವ ವಿಶಾಲ ವ್ಯಾಪ್ತಿ, ಭಾಷೆಗೆ ಒದಗುವ ಸರಳತೆ ಹಾಗೂ ವೈವಿಧ್ಯ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಬಳಸಬಲ್ಲ, ಮುಕ್ತವಾದ, ಸರಳ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಆದ್ಯ ವಚನಕಾರ ದಾಸಿಮಯ್ಯನವರು ಹನ್ನೊಂದನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲೇ ರೂಪಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲೇ ಜನಪದ ಸಾಹಿತಿಗಳು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹೆಂಗಸರು, ದನಿಯಿಲ್ಲದವರ ದನಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದರು.
ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹಾಗೂ ಜನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳು ಸಂಸ್ಕೃತದ ಹೊರೆಯಿಲ್ಲದ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ್ದರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯರ ನುಡಿ, ನಿಲುವು, ನೋಟಗಳು ಇಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದವು. ವಚನಕಾರ ನಗೆಯ ಮಾರಿತಂದೆ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಬಳಸಿ ಸತ್ಯವನ್ನು ಮರೆಮಾಚುವ ಬರವಣಿಗೆಯನ್ನು ನೇರವಾಗಿಯೇ ಟೀಕಿಸುತ್ತಾನೆ: 

ವಾಗೈದ್ವೈತವ ಕಲಿತು, 
ಸಂಸ್ಕೃತದ ಮಾತಿನ ಪಸರವ ಇಕ್ಕಿಕೊಂಡು, 
ಮತ್ಸ್ಯದ ವಕ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಸವ ಹಾಕುವವನಂತೆ 
ಅದೇತರ ನುಡಿ, ಮಾತಿನ ಮರೆ?’ 

ಸಂಸ್ಕೃತದ `ಮಾತಿನ ಮರೆ’ಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದು; ಜನರೇ ತಂತಮ್ಮ ಸಹಜ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ನುಡಿಯುವುದು; ವೇದಶಾಸ್ತ್ರಪುರಾಣಗಳ ಲೋಕವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಧರ್ಮ, ನೋಟಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವುದು… ಇವೆಲ್ಲ ಸೇರಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಸಖನಾಯಿತು, ಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿತು. ಹಾಗೆಯೇ, ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ರಂಗಭೂಮಿ, ಗಾಯನ, ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳು ಓದು ಬಾರದವರಿಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ತಲುಪಿಸಲೆತ್ನಿಸಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನೂ ಮರೆಯದಿರೋಣ.

ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೇ ಶತಮಾನದಿಂದೀಚೆಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಬೇಕು, ಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಬೇಕು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಲೋಕದಾದ್ಯಂತ ಹಲಬಗೆಯ ತಾತ್ವಿಕ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿತವಾಗತೊಡಗಿವೆ. ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ತತ್ವಗಳ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಖಚಿತ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು ಬಂದಿವೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ ದುಡಿಯುವ ವರ್ಗದ ಪರವಾಗಿರಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಗಳೇ ಹುಟ್ಟಿವೆ.

ಆದರೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಜನರ ಸಂಗಾತಿಯಾಗುವುದೆಂದರೆ ಜನರಿಗೆ ರೈಲು ಹತ್ತಿಸುವುದಲ್ಲ; ಕತೆಯಲ್ಲೋ, ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲೋ, ಕೃತಕವಾದ ಕೊನೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಸಾಮಾನ್ಯರು ಗೆಲ್ಲುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಹುಸಿ ಸಮಾಧಾನ ಪಡೆಯುವುದಾಗಲೀ, ನೀಡುವುದಾಗಲೀ ಅಲ್ಲ. ಇಂಥ ದುರ್ಬಲ ಬರವಣಿಗೆ ಕಾಲದ ಓಟದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲ; ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣೆದುರೇ ಇಂಥ ನೂರಾರು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಬಿದ್ದು ಹೋಗಿವೆ. ಜನರ ಪರವಾಗಿ ಬರೆಯುವುದರಲ್ಲಿ ಜನರನ್ನು ತಿದ್ದುವ ಕೆಲಸವೂ ಸೇರಿದೆ. ’ಕಾಮನ್‌ಸೆನ್ಸ್ ಅಂದರೆ ‘ಪೂರ್ವಗ್ರಹ’ ಎಂಬ ಅರ್ಥವೂ ಇದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ’ ಲೆನಿನ್. ಬಗೆಬಗೆಯ ಪೂರ್ವಗ್ರಹಗಳಿಂದ ಜನರನ್ನು ಹೊರತರುವುದು ಕೂಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯೇ. ಈ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಸರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಓದುಗರನ್ನು ಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ಓದುಗರನ್ನಾಗಿಸುತ್ತದೆ; ಉತ್ತಮ ಲೇಖಕರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.

ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಇವತ್ತು ‘ಸಾಹಿತ್ಯ’ ಅಂದರೆ ಕೇವಲ ಕತೆ, ಪದ್ಯ, ಕಾದಂಬರಿ ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲ; ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ಬರವಣಿಗೆಯೂ ಸಾಹಿತ್ಯವೇ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವುದು ಎಂದರೆ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು, ಘಟನಾವಳಿಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದು ಹಾಗೂ ಆ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಿಗೆ ಅರಿವು ನೀಡುವುದು ಎಂಬ ಅರ್ಥವೂ ಈಗ ಇದೆ. ರಷ್ಯದ ಗಾರ್ಕಿಯ ‘ಮದರ್’ ಅಥವಾ ನಿರಂಜನರ ‘ಚಿರಸ್ಮರಣೆ’ ಕಾದಂಬರಿಗಳೆರಡೂ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ವರ್ಗ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ನೋಡಲೆತ್ನಿಸಿದವು; ಅದೇ ರೀತಿ ಈ ಕಾಲದ ಸಬಾಲ್ಟರ್ನ್ ಅಧ್ಯಯನಗಳು, ಹೊಣೆಯುಳ್ಳ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ಕೂಡ ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. 

ಜೋತಿಬಾ ಫುಲೆ, ಅಂಬೇಡ್ಕರ್, ಪೆರಿಯಾರ್ ಬರವಣಿಗೆಗಳು ಪ್ರಬಲ ಜಾತಿಗಳು, ಆಳುವ ವರ್ಗಗಳು ಹೇಳುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವ ಚರಿತ್ರೆಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾದ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು, ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ನಮ್ಮೆದುರು ಮಂಡಿಸುತ್ತವೆ. ಇವೆಲ್ಲದರ ಫಲವಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಪರವಾದ ಚಿಂತನೆಗಳು ಹಾಗೂ ಯೋಜನೆಗಳು ನಾಯಕರಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರ ನಡೆಸುವವರಲ್ಲಿ ಮೂಡತೊಡಗುತ್ತವೆ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ನಾಯಕರಾದ ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡ, ದೇವರಾಜ ಅರಸು, ಬಿ. ಬಸವಲಿಂಗಪ್ಪನವರಿಗೆ ಇದ್ದ ಜನಪರ ಕಾಳಜಿಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯ, ವೈಚಾರಿಕ ಬರಹಗಳ ಕೊಡುಗೆಯೂ ಇದೆ. ಬಡ ಮಹಿಳೆಯರ ಪರವಾದ ಅನೇಕ ಸರ್ಕಾರಿ ಯೋಜನೆಗಳ ಹಿಂದೆ ಸ್ತ್ರೀವಾದಿ ಚಿಂತನೆ ಬರಹಗಳ ಕೊಡುಗೆಯೂ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿದೆ.

ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಇದ್ದರೂ, ಯಾವ ಗಂಭೀರ ಲೇಖಕ, ಲೇಖಕಿಯೂ ಸದಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ಓದುಗರನ್ನು ತಲೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬರೆಯಲಾರರು. ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಕುರಿತ ಕಾಳಜಿ, ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅವರ ಬರವಣಿಗೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಇರಲೇಬೇಕು. ಇವತ್ತಿನ ಅತಿ ಸ್ವಕೇಂದ್ರಿತ ಜಾಲತಾಣಗಳ ಲೇಖಕ, ಲೇಖಕಿಯರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಾನವೇ ಇಲ್ಲವೆನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಎಲ್ಲ ಕಾಳಜಿಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ತರುಣ, ತರುಣಿಯರಿದ್ದಾರೆ. ಅಸಮಾನತೆ, ಕೋಮುವಾದ, ಜಾತೀಯತೆಗಳನ್ನು ದಿಟ್ಟವಾಗಿ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗುವವರಿದ್ದಾರೆ. 

ಆದರೆ ‘ಜನಪ್ರಿಯ’ ಎನ್ನಲಾಗುವ ‘ಜನಬಳಕೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ’ಯನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸುವ ರಾಜಕೀಯ ಲೋಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಲೋಕ ಹಾಗೂ ತೆರೆ ಲೋಕ- ಈ ಮೂರೂ ಲೋಕಗಳು ಮಾತ್ರ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ನಿಕೃಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣತೊಡಗಿವೆ: ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಹಿಳೆ ಎಂದರೆ ಒಂದು ಓಟು; ಧಾರ್ಮಿಕ ಲೋಕದ ಜನಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯ ತಮ್ಮನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವ ಕುರಿ; ಜನಪ್ರಿಯ ಸಿನಿಮಾ ಹಾಗೂ ಟೆಲಿಲೋಕಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಗಂಡು,ಹೆಣ್ಣು ಕೇವಲ ಗ್ರಾಹಕರು. 

ಇಂಥ ಸಿನಿಕ ಹಾಗೂ ಕ್ರೂರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಅನುದಾನ, ಜನರ ತೆರಿಗೆಯ ಹಣಪಡೆದು ಕಾಲಹರಣ, ಕಾಸುಹರಣ ಮಾಡುವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಕುರಿತ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ತರುವ ಬೌದ್ಧಿಕ ಸಿದ್ಧತೆಯಾಗಲೀ ಕಾಳಜಿಯಾಗಲೀ ಇದ್ದಂತಿಲ್ಲ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ-ಬಂಡಾಯ-ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳು ರೂಪಿಸಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು, ಚರ್ಚೆಗಳು ಹತ್ತಾರು ವರ್ಷ ಕಾಲ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಕನಸುಗಳನ್ನು, ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿವೆ; ಸಾವಿರಾರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿವೆ; ಲಕ್ಷಾಂತರ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಓದುಗರನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿವೆ. ಆದರೆ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಅಥವಾ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕುರಿತಂತೆ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಚರ್ಚೆಯನ್ನೂ ಈಚಿನ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಯಾವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವೂ ಎತ್ತಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ, ಏಕೆ? 

ಇಂಥ ನಿರ್ಜೀವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಿಗೆ ಸಾವಿರಾರು ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಓದುಗರು, ಶಿಕ್ಷಕ, ಶಿಕ್ಷಕಿಯರು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಬಂದು ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಾವಿರ ಜನವಾದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯದೆಡೆಗೆ, ಪುಸ್ತಕಗಳ ಕಡೆಗೆ ವಾಲುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಓದುಗರಾಗುವ, ಲೇಖಕರಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇಂಥ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳೇ ಇಲ್ಲದೆ, ಹೇಗೋ ಸಮ್ಮೇಳನ ನಡೆದರೆ ಸಾಕು ಎಂಬ ಅಲ್ಪತೃಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಹೊಸ ಹೊಸ ಸವಾಲುಗಳು, ಹೊಸ ಹೊಸ ಓದುಗರು ಸೃಷ್ಟಿಯಾದಂತೆ ಹೊಸ ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಬೇಕು; ಹೊಸ ಸಂವೇದನೆಯನ್ನು, ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜನಾಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ರೂಪಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಕಾಳಜಿ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣುವುದೇ ಇಲ್ಲ.

ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭಾಷೆ ಅತಿ ದುರ್ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಭಾಷೆಯನ್ನು, ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಬಳಸಬಲ್ಲ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿರುವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯರ ಪರವಾಗಿ ಮಾತಾಡುವ ಅವಕಾಶ ಇನ್ನೂ ಉಳಿದಿದೆ. ಆದರೆ ಇಂಥ ಯಾವ ಕಾಳಜಿ, ಎಚ್ಚರ, ಪ್ರಜ್ಞೆಗಳೂ ಇಲ್ಲದೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಆಡುತ್ತಿರುವ ಮಾತುಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೆ, ಈ ಮಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಪರಂಪರೆಯ ಘನತೆ, ಅರ್ಥಪೂರ್ಣತೆ, ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಕುರಿತ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪಾಠವೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಇಂಥ ಮಹನೀಯರು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ರಿಫ್ರೆಶರ್‍ ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ತಕ್ಷಣ ಅಟೆಂಡ್ ಮಾಡುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು.

ಬ್ಲಾಗ್ ಫಾಲೋ ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಿ, ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ; ನೋಟಿಫಿಕೇಶನ್ ಪಡೆಯಿರಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ: FOLLOW
ಬಿಡುವಾದಾಗ ಭೇಟಿ ಕೊಡಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ: https://natarajhuliyar.com 
ಬಿಡುವಾದಾಗ ನೋಡಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ:  https://www.youtube.com/@NatarajHuliyarYT

blog
20 Oct 2024 ಓದಬೇಕಾಗಿರುವ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಕಾಯುತ್ತಿವೆ

ಗೆಳೆಯ ವಿಠ್ಠಲ ಭಂಡಾರಿ ಒಮ್ಮೆ ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಮರುಬರವಣಿಗೆ ಮಾಡಿಸಿ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕವೊಂದಕ್ಕೆ ಆಯ್ದುಕೊಂಡರು. ಅವತ್ತು `ಅದು ಬೇಡ, ಬೇರೆ ಹಾಕೋಣ’ ಎಂದಿದ್ದೆ. ಇವತ್ತು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಈ ಲೇಖನದ ಮೂಲಕ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಓದುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಬಯಸಿದ್ದ ಭಂಡಾರಿಯವರ ಮುಂದಾಲೋಚನೆ ವಿಸ್ಮಯ ಹುಟ್ಟಿಸಿತು; ಅಂಥ ಧೀಮಂತ ಮೇಷ್ಟರುಗಳ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಚಿಂತಕ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲರ ನಿರ್ಗಮನದಿಂದ ಆಗುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಷ್ಟದ ಆಳ ಅರಿವಾಗತೊಡಗಿತು.

ಭಂಡಾರಿ ಆಯ್ದುಕೊಂಡ ಲೇಖನವನ್ನು ಕೊಂಚ ಎಡಿಟ್ ಮಾಡಿ ಇಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವೆ. ಅದನ್ನು ಕೊಡಲು ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಕಾರಣವಿದೆ. ಅದನ್ನು ನಂತರ ಹೇಳುವೆ: 

೨೦೧೬ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯೂಬಾದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕ ಫಿಡೆಲ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ರೋ ತೀರಿಕೊಂಡಾಗ, ಫಿಡೆಲ್ ಚಿತಾಭಸ್ಮವನ್ನು ಅವನ ನೆಚ್ಚಿನ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಲೇಖಕನಾದ ಜೋಸ್ ಮಾರ್ತಿಯ ಸಮಾಧಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಈ ಫೋಟೋ ಕಂಡಾಗ, ‘ಮುಂದಿನ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಲೇಖಕನಾಗಿ ಹುಟ್ಟಬೇಕೆಂಬುದು ನನ್ನ ಆಸೆ’ ಎಂದು ಫಿಡೆಲ್ ಒಮ್ಮೆ ಗೆಳೆಯ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌ಗೆ ಹೇಳಿದ್ದು ನೆನಪಾಯಿತು.

ಜಗತ್ತಿನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಲೇಖಕರಲ್ಲೊಬ್ಬನಾದ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌ಗೆ ತನ್ನ ಗೆಳೆಯ, ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ನಾಯಕ ಫಿಡೆಲ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ರೋ (೧೯೨೬-೨೦೧೬) ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಿತ್ರ ಅಕ್ಕರೆ: ‘ಫಿಡೆಲ್ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡುವಾಗ ನಾನು ತೀರ್ಮಾನ ಕೊಡುವ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಮಾತಾಡಲಾರೆ; ಭಾವನೆಗಳ ಲೋಕದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಮಾತಾಡಬಲ್ಲೆ... ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಾನು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರೀತಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಫಿಡೆಲ್’ ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌. ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ರೋಗಿಂತ ಎರಡು ವರ್ಷ ಮೊದಲು ತೀರಿಕೊಂಡ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌ನ ಈ ಭಾವ ಕೊನೆವರೆಗೂ ಹಾಗೇ ಇದ್ದಂತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಗೆಳೆಯ ಮಾಡಿದ್ದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್ ಒಪ್ಪುತ್ತಿದ್ದನೆಂದಲ್ಲ. ಝೆಕೊಸ್ಲವಾಕಿಯಾದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ರೋ ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದ; ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದ್ದ.

ಅಧಿಕಾರವೆನ್ನುವುದು ‘ಮಾನವನ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆ ಹಾಗೂ ಅವನ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿಯ ರೂಪ’ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತಿದ್ದ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌, ಹಲವು ದೇಶಗಳ ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರನ್ನು ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದ. ಫಿಡೆಲ್ ಜೊತೆಗಿನ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌ ಸ್ನೇಹ ಬೆಳೆದದ್ದು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೂಲಕ. ಒಂದು ರಾತ್ರಿ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್ ಹಾಗೂ ಫಿಡೆಲ್ ಮಾತಾಡುತ್ತಾ ಕೂತಿದ್ದರು. ಇನ್ನೇನು ಬೆಳಗಿನ ಜಾವವಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಫಿಡೆಲ್ ‘ಇವತ್ತು ಓದಬೇಕಾಗಿರುವ ಪುಸ್ತಕಗಳು ನನಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿವೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಮೇಲೆದ್ದ; ‘ಈ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಓದಬೇಕಾದದ್ದು ಅನಿವಾರ್ಯ; ಇದು ಬೋರಿಂಗ್ ಕೆಲಸ, ಸುಸ್ತಾಗಿಸುವ ಕೆಲಸ ಕೂಡ’ ಎಂದ. 

‘ಓದಿನ ಮಧ್ಯೆ ಒಳ್ಳೆಯ, ಆದರೆ ಕೊಂಚ ಲೈಟಾದ, ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುವುದು ಈ ಓದಿನ ಭಾರವನ್ನು ಕಳೆಯುವ ಉಪಾಯ’ ಎಂದ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌, ಅಂಥ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಕೊಟ್ಟರೆ, ಫಿಡೆಲ್ ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ಓದಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನೂ ಹೇಳತೊಡಗಿದ! 

ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌ ಒಂದು ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಫಿಡೆಲ್‌ಗೆ ತನ್ನ ‘ದಿ ಟೇಲ್ ಆಫ್ ಎ ಶಿಪ್‌ರೆಕ್ಡ್ ಸೈಲರ್’ ಪುಸ್ತಕ ಕೊಟ್ಟ. ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಹನ್ನೆರಡು ಗಂಟೆಯ ಹೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ಫಿಡೆಲ್ ಆ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದಿ ಮುಗಿಸಿ, ಅದರಲ್ಲಿದ್ದ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌ಗೆ ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟ! ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌ ಫಿಡೆಲ್‌ನನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದಾಗಲೆಲ್ಲ ಬಗೆಬಗೆಯ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಕೊಡತೊಡಗಿದ.

ಫಿಡೆಲ್ ಕೂಡ ಬರವಣಿಗೆಯ ಖುಷಿ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದನೆಂಬುದು ಒಮ್ಮೆ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌ಗೆ ಗೊತ್ತಾಯಿತು. ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಹೋಗುವಾಗ ಫಿಡೆಲ್ ನೋಟ್‌ಬುಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದ. ಒಳ್ಳೆಯ ಲೇಖಕನಂತೆ ತಕ್ಕ ನುಡಿಗಟ್ಟಿಗಾಗಿ ತಡಕಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಬರೆದದ್ದನ್ನು ಹೊಡೆದು ಹಾಕಿ ಮಾರ್ಜಿನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೇನೋ ಸೇರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಸರಿಯಾದ ಪದಕ್ಕಾಗಿ ನಿಘಂಟುಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಿದ್ದ; ತನ್ನ ಆಲೋಚನೆಯನ್ನು ಹೇಳಲು ತಕ್ಕ ಪದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿವರನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದ.

ಕ್ಯೂಬಾದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸೇನೆಯು ಬ್ಯಾಟಿಸ್ತಾ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಕಿತ್ತೊಗೆದ ಮೇಲೆ, ಸೇನೆಯ ನಾಯಕ ಫಿಡೆಲ್ ಹವಾನದಲ್ಲಿ ಏಳು ಗಂಟೆ ಕಾಲ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣವನ್ನು ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌‌ ಮರೆಯುವಂತೆಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವತ್ತು ಎಲ್ಲಿ ಹೋದರೂ ರೇಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಫಿಡೆಲ್ ಭಾಷಣ ಕೇಳುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ‘ಇದೊಂದು ವಿಶ್ವದಾಖಲೆಯೇ ಇರಬಹುದು’ ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್. ಫಿಡೆಲ್‌ನ ಸುದೀರ್ಘ ಭಾಷಣ ಕೇಳುತ್ತಾ ಅವನ ಮಾತಿನ, ವಾದದ ಮಾಂತ್ರಿಕ ಶಕ್ತಿ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌ಗೆ ಅರಿವಾಗುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು. 

ಫಿಡೆಲ್‌ನ ಒರಟು ದನಿ ಕೇಳಿದ ಡಾಕ್ಟರು, ‘ಇನ್ನು ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಫಿಡೆಲ್ ಮಾತು ನಿಂತುಹೋಗುತ್ತೆ’ ಎಂದರು. ೧೯೬೨ರಲ್ಲೊಂದು ದಿನ ಫಿಡೆಲ್ ಮಾತು ನಿಂತೇಹೋಯಿತು; ಆದರೆ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವನ ಮಾತು ಮರಳಿ ಬಂತು! ಚಿಂತನೆ, ಕ್ರಿಯೆ, ಜನರ ಜೊತೆಗಿನ ಮಾತುಕತೆಯ ಮೂಲಕ ವಿಕಾಸಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಫಿಡೆಲ್ ಮಾತು ಹೇಗಿರುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್ ಮಾತಿನಲ್ಲೇ ಕೇಳಿ: 

‘ಸಣ್ಣಗಿನ ದನಿಯಲ್ಲಿ, ಮಾತಾಡಲೋ ಬೇಡವೋ ಎಂಬ ಅನುಮಾನದಲ್ಲೇ, ಫಿಡೆಲ್ ಮಾತು ಶುರುವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇನ್ನೂ ಖಚಿತವಿರದ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ, ಮಂಜಿನಲ್ಲಿ ತಡವರಿಸುವವನಂತೆ ಅವನ ಮಾತು ಮುಂದಡಿಯಿಡುತ್ತಿತ್ತು. ಫಿಡೆಲ್ ಇಂಚಿಂಚೇ ಬೇರು ಬಿಡುತ್ತಾ, ಹಟಾತ್ತನೊಮ್ಮೆ ದೊಡ್ಡ ಪಂಜದ ಹೊಡೆತದ ಮೂಲಕ ಜನರನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಾರಂಭಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಆಮೇಲೆ ಜನರ ಜೊತೆಗೆ ಅವನ ಸಂವಾದ ಶುರುವಾಗುವುದು; ಜನರಿಂದ ಐಡಿಯಾಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು, ವಾಪಸ್ ಕೊಡುವುದು ನಡೆಯತೊಡಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇಂಥ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯಲ್ಲಿ ಫಿಡೆಲ್‌ನ ಉತ್ತುಂಗ ಸ್ಥಿತಿ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುವುದು. ಇದು ಅವನ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ನೆಲೆ. ಈ ರಮ್ಯ ಘನತೆಯ ಉಜ್ವಲತೆಯನ್ನು ನೋಡದವರು, ಅನುಭವಿಸದೇ ಇರುವವರು ಮಾತ್ರ ಇದನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆಯಬಲ್ಲರು.’ 

ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್ ಕಂಡಂತೆ, ಫಿಡೆಲ್ ಕಮ್ಯುನಿಸಮ್ಮಿನ ಕ್ಲೀಷೆಗಳನ್ನು, ವಾಸ್ತವದ ಸ್ಪರ್ಶವಿಲ್ಲದ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಳಸುವವನಲ್ಲ. ಗುರು ಜೋಸ್ ಮಾರ್ತಿಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಬೇರೆ ಲೇಖಕರನ್ನು ಅವನು ಹೆಚ್ಚು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಜೋಸ್ ಮಾರ್ತಿಯ ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ಸಂಪುಟಗಳನ್ನೂ ಫಿಡೆಲ್ ಓದಿದ್ದ. ಮಾರ್ತಿಯ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಕ್ರಾಂತಿಯ ರಕ್ತನಾಳಗಳ ಜೊತೆ ಬೆರೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದ. ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಎದುರಾದಾಗಲೆಲ್ಲ ಫಿಡೆಲ್ ತೀವ್ರವಾಗುತ್ತಿದ್ದ. ಗೆಳೆಯನೊಬ್ಬ ಒಮ್ಮೆ ಫಿಡೆಲ್‌ಗೆ ಹೇಳಿದ್ದ: ‘ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ತೀರಾ ಬಿಗಡಾಯಿಸಿರಬೇಕು; ಅದಕ್ಕೇ ಇಷ್ಟೊಂದು ಬ್ರೈಟಾಗಿ ಕಾಣ್ತಿದೀಯ!’ 

ಫಿಡೆಲ್ ಮಾತಾಡುತ್ತಲೇ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಚಿಂತಿಸುತ್ತಲೇ ಮಾತಾಡುತ್ತಾ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ. ಒಮ್ಮೆ ನಡುರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಗೆಳೆಯನೊಬ್ಬನ ಮನೆಗೆ ಹೋದ ಫಿಡೆಲ್, ‘ಐದೇ ಐದು ನಿಮಿಷ’ ಎಂದು ನಿಂತೇ ಮಾತು ಶುರು ಮಾಡಿದ. ಮಾತುಕತೆ ಉಕ್ಕಿಸಿದ ಎನರ್ಜಿಯಿಂದಾಗಿ ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ಮಾತಾಡಿದ. ಕೊನೆಗೆ ಆರಾಮಕುರ್ಚಿಯಲ್ಲಿ ಕೂತು, ‘ನಾನೀಗ ಹೊಸ ಮನುಷ್ಯನಾದೆ ಎನ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ’ ಎಂದ. ‘ಮಾತಾಡಿ ದಣಿದ ಫಿಡೆಲ್, ಮಾತಿನಲ್ಲೇ ದಣಿವಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಹೀಗೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌.

ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್ ಪ್ರಕಾರ, ರಾಜಕಾರಣಿ ಫಿಡೆಲ್‌ಗೆ ಇದ್ದ ಅದ್ಭುತ ಶಕ್ತಿಯೆಂದರೆ, ಒಂದು ಸಮಸ್ಯೆ ಎಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ, ಹೇಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸುವುದು. ಅವನ ಈ ಗ್ರಹಿಕೆ ಕೂಡ ಹಲಬಗೆಯ ಮಾತುಕತೆಗಳ ಮೂಲಕವೇ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಒಮ್ಮೆ ಹಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ಚಿಂತನೆ, ಮಾತುಕತೆಯ ನಂತರ ಫಿಡೆಲ್, ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕಾದ ದೇಶಗಳು ತೀರಿಸಬೇಕಾದ ಸಾಲ ಕುರಿತು ತರ್ಕಬದ್ಧ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯೊಂದನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ; ‘ಈ ಸಾಲವನ್ನು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ದೇಶಗಳು ತೀರಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ’ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿದ. 

ಫಿಡೆಲ್‌ಗಿದ್ದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಕ್ತಿಯೆಂದರೆ ನೆನಪು. ಬೆಳಗಾಗೆದ್ದು ಸುಮಾರು ಇನ್ನೂರು ಪುಟಗಳಷ್ಟು ಸುದ್ದಿ ಓದುತ್ತಾ ಫಿಡೆಲ್‌ನ ಬೆಳಗಿನ ಉಪಹಾರ; ಪ್ರತಿದಿನ ಓದಲೇಬೇಕಾದ ಕೊನೇಪಕ್ಷ ಐವತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳು; ಜೊತೆಗೆ ಪುಸ್ತಕಗಳು. ಫಿಡೆಲ್ ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಹೇಗೆ ನೆನಪಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ? ಅವನಿಗೆ ಟೈಮೆಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ? ಅವನ ಓದಿನ ಸ್ಪೀಡ್ ಏನು? ಇವೆಲ್ಲ ಊಹಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ! ಅವನ ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಓದಲು ಒಂದು ಲೈಟ್ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಎಷ್ಟೋ ಸಲ ಫಿಡೆಲ್ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಗೆಳೆಯರಿಂದ ಓದಲು ಒಯ್ದ ಪುಸ್ತಕದ ಬಗ್ಗೆ ಬೆಳಬೆಳಗ್ಗೆಗಾಗಲೇ ಮಾತಾಡಿದ್ದಿದೆ. ಅವನಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕತೆ, ಚರಿತ್ರೆಯ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಇಷ್ಟ. ತೀಕ್ಷ್ಣ ಮಾತುಕತೆಗಳೂ ಇಷ್ಟ. ಈ ಮೂಲಕ ಫಿಡೆಲ್ ಹಲವು ದೇಶಗಳನ್ನು ಅರಿತಿದ್ದ. ಅದರಲ್ಲೂ ಅಮೆರಿಕದ ಜನ, ಅಲ್ಲಿನ ಅಧಿಕಾರ ರಚನೆಗಳು, ಅಮೆರಿಕನ್ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಕ್ಯೂಬಾಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡುವ ಅಡೆತಡೆಗಳು, ಅವನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಮಾರ್ಗಗಳು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಏನೇ ಸತ್ಯ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟರೂ ಫಿಡೆಲ್‌ಗೆ ತಿಳಿಯುತ್ತಿತ್ತು…

ಫಿಡೆಲ್‌ನ ಈ ವ್ಯಾಪಕ ಓದು ಎಂಥ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು.  ಅಮೆರಿಕದ ಸಿಐಎ ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಶಕ್ತಿಗಳು ಅಮೆರಿಕದ ವಿರುದ್ಧ ಗಟ್ಟಿ, ದಿಟ್ಟ ದನಿಯಾಗಿದ್ದ ಫಿಡೆಲ್‌ ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ರೋನನ್ನು ಮುಗಿಸಲು ೬೩೮ ಬಗೆಯ ಸಂಚುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ್ದ ದಶಕಗಳವು. ಆ ಕುರಿತ ದಾಖಲೆಗಳೇ ಇವೆ. ಅಂಥ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ರೋನನ್ನು ಚಿಂತಕನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ, ಪೊರೆದ ಈ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು, ಬರಹಗಳನ್ನು ಅವನು ಹೇಗೆ, ಎಲ್ಲಿ ಓದಿದ ಎಂಬುದನ್ನು ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೂ ಕಷ್ಟ. ಓದಲು ಟೈಮಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಸೋಮಾರಿಗಳು ಈ ಮಹಾನ್ ’ಓದುಪಯಣ’ವನ್ನು ಗಮನಿಸಲಿ ಎಂಬುದು ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕೊಡಲು ಮತ್ತೊಂದು ಕಾರಣ. 

ಲೋಕದ ದೊಡ್ಡ ನಾಯಕನೊಬ್ಬನನ್ನು ಕುರಿತು ಜಗತ್ತಿನ ದೊಡ್ಡ ಲೇಖಕನೊಬ್ಬ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಈ ಆತ್ಮೀಯ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ಫಿಡೆಲ್‌ನಂಥ ನಾಯಕನ ಚಾಲಕ ಶಕ್ತಿಗೆ ನೆರವಾದ ಓದು, ಆ ಓದಿನ ಮೂಲಕವೂ ಇಂದಿನ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯ ಕ್ರೌರ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಚಿಂತಕ-ನಾಯಕನಾಗಿ ಫಿಡೆಲ್ ಹುಡುಕಿಕೊಂಡ ಹಾದಿ… ಎಲ್ಲವೂ ಕಾಣತೊಡಗುತ್ತವೆ. ’ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಲೇಖಕನಿಗೆ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತವಾದ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯಿರಬೇಕು’ ಎಂದು ಖಚಿತವಾಗಿ ನಂಬಿದ್ದ ಮಾರ್ಕ್ವೆಜ್‌, ಕಮಿಟೆಡ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಫಿಡೆಲ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ರೋನನ್ನು ಯಾಕೆ ದೊಡ್ಡ ನಾಯಕನೆಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಎಂಬ ಸಂಕೀರ್ಣ ಅಂಶವನ್ನು ಕುರಿತು ಲೇಖಕ, ಲೇಖಕಿಯರು ಗಾಢವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಬೇಕು.

ಬ್ಲಾಗ್ ಫಾಲೋ ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಿ, ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ; ನೋಟಿಫಿಕೇಶನ್ ಪಡೆಯಿರಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ: FOLLOW
ಬಿಡುವಾದಾಗ ಭೇಟಿ ಕೊಡಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ: https://natarajhuliyar.com 
ಬಿಡುವಾದಾಗ ನೋಡಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ:  https://www.youtube.com/@NatarajHuliyarYT



Latest Video


Nataraj Huliyar Official
YouTube Channel

SUBSCRIBE