ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರು ಕಾಗೋಡು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿ ಮುಂದೆ ದೊಡ್ಡ ಸಮಾಜವಾದಿ ನಾಯಕರಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ಚರಿತ್ರೆ ಈ ಅಂಕಣದ ಓದುಗ, ಓದುಗಿಯರಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪರಿಚಿತವಿದೆ. ತಮ್ಮ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ ಕಾಗೋಡು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಬಗ್ಗೆ ಮುಂದೆ ಗೋಪಾಲಗೌಡರೇ ಒಂದು ಲೇಖನ ಬರೆದರು. ಕಯ್ಯೂರು ಹೋರಾಟದ ಬಗ್ಗೆ ನಿರಂಜನರು `ಚಿರಸ್ಮರಣೆ’ ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆದ ಮೇಲೆ ಕಾಗೋಡು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಕೂಡ ಕಾದಂಬರಿಯಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಗೋಪಾಲಗೌಡರಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಿದಂತಿದೆ. `ಕಾಗೋಡು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಕುರಿತು ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆಯಿರಿ’ ಎಂದು ನಿರಂಜನರ ಜೊತೆಜೊತೆಗೇ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಸಾಹಿತಿ, ಗೆಳೆಯ ಬಸವರಾಜ ಕಟ್ಟೀಮನಿಯವರಿಗೆ ಗೌಡರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು.
ಕಟ್ಟೀಮನಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ: ‘ನಾನು ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯನಾದ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮಿಬ್ಬರ ನಡುವಣ ಸ್ನೇಹದ ಕೊಂಡಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಬೆಸೆಯಿತು. ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಕಂಡಾಗಲೆಲ್ಲ ಕಾಗೋಡು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಬಗ್ಗೆ ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆಯುವಂತೆ ನನ್ನನ್ನು ಆಗ್ರಹಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಗೌಡರ ಪ್ರೀತಿಪೂರ್ವಕ ಆಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಮಣಿದು ಕಾಗೋಡಿಗೂ ಹೋಗಿ ಬಂದೆ. ಆದರೆ ಕಾದಂಬರಿ ಮಾತ್ರ ಬರಲಿಲ್ಲ.’
ಅಕಸ್ಮಾತ್ ಕಟ್ಟೀಮನಿ ಆ ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆದಿದ್ದರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಪಾತ್ರ ಹೇಗೆ ಬರುತ್ತಿತ್ತೋ ತಿಳಿಯದು. ಆದರೆ, ಗೋಪಾಲಗೌಡರು ‘ಅನಂತು’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಯು. ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರು ತೀರಿಕೊಂಡ ಆರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಹಲವು ಕಡೆ ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಹೋಲುವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡ ಎಂಬ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರವುಳ್ಳ ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಎಂಬ ರಾಜಕೀಯ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು.
ಒಂದು ಕಾದಂಬರಿಗೆ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿರುವುದರಿಂದ ಆ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಜೀವನವಿವರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅನಗತ್ಯ ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ಎತ್ತುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕೆಳಗೆ ನಾನು 'ನ್ಯಾಶನಲ್ ಬುಕ್ ಟ್ರಸ್ಟ್, ಇಂಡಿಯಾ’ ಪ್ರಕಾಶನ ಸಂಸ್ಥೆಗಾಗಿ ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ಗಮನಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಕಾದಂಬರಿಯ ನಿರೂಪಕ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಹೀರೋ ಪಾತ್ರದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕೊಂಚ ಪುರಾಣೀಕರಿಸಿದಂತೆ ಹಿಂದೆ ಅನ್ನಿಸಿತ್ತು; ಈಗಲೂ ಹಾಗೇ ಅನ್ನಿಸಿತು. ಜೊತೆಗೆ, ನವ್ಯ ಕಾದಂಬರಿಯ ತಾತ್ವಿಕ ಒತ್ತಾಯಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಒಡ್ಡಿದಂತೆ, ಹಾಗೂ ಡಿ.ಎಚ್.ಲಾರೆನ್ಸ್‌ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ನಾಯಕನ ಕಾಮಮೂಲ ವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸಲೆತ್ನಿಸಿದಂತೆ ಕಾಣತೊಡಗಿತು. ಇದೆಲ್ಲದರ ಜೊತೆಗೆ, ದುರಂತ ನಾಯಕನ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಘಟನಾವಳಿಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ, ಕತೆಯ ಓಟಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ತಿರುವುಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಹೆಣೆದಂತೆ ಕೂಡ ಕಂಡಿತು.
‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿ ತನ್ನ ಓದುಗ, ಓದುಗಿಯರಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಹಾಗೂ ಅವರ ಸುತ್ತಲಿನ ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನೆನಪನ್ನು ಕೆದಕುವುದರಿಂದ ಆ ಕಾದಂಬರಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಾಗೂ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನಾಧರಿಸಿದ ಸಿನಿಮಾದ ಬಗ್ಗೆ ಎಪ್ಪತ್ತು-ಎಂಬತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವಿವಾದಗಳಾಗಿದ್ದವು. ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿ ಒಂದು ಕಾಲದ ಇಂಡಿಯಾದ ಒಟ್ಟು ಸಮಾಜವಾದಿ ರಾಜಕಾರಣದ ಏಳುಬೀಳುಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆಯೆನ್ನುವುದು ನಿಜ. ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರೇ ಒಮ್ಮೆ ನನಗೆ ಹೇಳಿದಂತೆ, ‘ಕಾದಂಬರಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಜಯಪ್ರಕಾಶ ನಾರಾಯಣರೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರು ಬೆರೆತು' ಈ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರ ಹುಟ್ಟಿರಲೂಬಹುದು.
ಆದರೂ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರದ ಹೆಸರಿನಿಂದಾಗಿಯೇ ಕಾದಂಬರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನೆನಪಿಗೆ ತರುವುದನ್ನು ಮರೆಯಲಾಗದು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಕಾದಂಬರಿಯ ಸಂದೇಹವಾದಿ ನಿರೂಪಕನ ಮೂಲಕ ನಡೆಯಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರದ ಮುಕ್ತ ಶೋಧಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆಯಾದಂತಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಕಾದಂಬರಿಯ ಮೂಲಕವೂ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಹೊರಡುವವರಿಗೆ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳು, ಕೆಲವು ಪಾತ್ರಗಳ ಬಗೆಗೆ ಕಾದಂಬರಿಯ ನಿರೂಪಕನ ಪೂರ್ವಗ್ರಹಗಳು, ಕಾದಂಬರಿಯ ಸಹಜ ಜೋಡಣೆಗಳು ಹಾಗೂ ಜಾಣ ಜೋಡಣೆಗಳು ಕೆಲ ಬಗೆಯ ತೊಡಕುಗಳನ್ನೂ ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೆ.
‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಬಂದಾಗ ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರಿಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಲಂಕೇಶ್ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಲೆತ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಆಗಿನ್ನೂ ’ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ ಶುರುವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಲಂಕೇಶರ ಈ ಪತ್ರ ’ಶೂದ್ರ’ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ’ಅವಸ್ಥೆ’ಯ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿದ್ದ ಲಂಕೇಶ್ ಕೆಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನೂ ಎತ್ತಿದ್ದರು. ಇಂಥ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಬಲ್ಲ ಓದುಗರು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ.
ಈಗ ಮತ್ತೆ ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಓದುವಾಗ ಕಾದಂಬರಿಕಾರ ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ತಮ್ಮ ಕಾದಂಬರಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರ ಗೋಪಾಲಗೌಡರೇ ಎನ್ನುವುದು ಓದುಗರಿಗೆ ಹೊಳೆಯಲೆಂಬಂತೆ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನಿಟ್ಟಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಕೂಡ ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಬಲ್ಲ ಓದುಗರು ಕಾದಂಬರಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಇರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿ ಸಿನಿಮಾ ಆದಾಗ ಮತ್ತೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ಬಂದವು.
ಎಂಬತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕ ಕೃಷ್ಣ ಮಾಸಡಿ ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಸಿನಿಮಾ ಮಾಡಿದರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಸಮಾಜವಾದಿ ಸಂಗಾತಿ ಜೆ.ಎಚ್. ಪಟೇಲರೂ ನಟಿಸಲೆತ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಸಿನಿಮಾ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ವಿವಾದವೆದ್ದಿತು. ಈ ಸಿನಿಮಾ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ, ಅವರ ಕುಟುಂಬದವರ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಹತ್ತಿರದ ಗೆಳೆಯರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯುಂಟು ಮಾಡಿದೆಯೆಂದು ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಪತ್ನಿ ಸೋನಕ್ಕ ಈ ಚಿತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ಕೋರಿ ಕೋರ್ಟಿಗೆ ಹೋದರು. ಖ್ಯಾತ ವಕೀಲರಾದ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್ ಹಾಗೂ ಎಂ.ಆರ್.ಜನಾರ್ಧನ್ ಸೋನಕ್ಕನವರ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸಿದರು. ಸಿನಿಮಾದ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸಲು ಲೇಖಕ-ವಕೀಲರಾದ ಕೋ.ಚೆನ್ನಬಸಪ್ಪ ಸೇರಿದಂತೆ ಆರು ಜನ ವಕೀಲರಿದ್ದರು.
ರಾಜ್ಯ ಹೈಕೋರ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಬೋಪಯ್ಯನವರ ಎದುರು ಈ ಪ್ರಕರಣದ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಬಲ್ಲ ಸಮಾಜವಾದಿ ನಾಯಕರಾದ ಪ್ರೊ. ಎಂ.ಡಿ. ನಂಜುಂಡಸ್ವಾಮಿ, ಹೊಸನಗರದ ಶಾಸಕರಾಗಿದ್ದ ಸ್ವಾಮಿರಾವ್, ಕೊನೆಯ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಡಾ. ಎಂ.ಸಿ. ವಿಷ್ಣುಮೂರ್ತಿ ಮೊದಲಾದವರಿಂದ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್ ಅಫಿಡವಿಟ್ ಹಾಕಿಸಿದ್ದರು. ಅಪಾರ ಅಕಡೆಮಿಕ್ ಶ್ರಮವಹಿಸಿ ಹಲ ಬಗೆಯ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಕಲೆ ಹಾಕಿ ಕಾದಂಬರಿಯ ಅನೇಕ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೂ, ಗೋಪಾಲಗೌಡರಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಇನ್ನೂ ಬದುಕಿದ್ದ ಹಲವರಿಗೂ ಇರುವ ಸಾಮ್ಯವನ್ನು ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್ ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾಗಿ ತೋರಿಸಿದ್ದರು. `ಅವಸ್ಥೆ' ಕಾದಂಬರಿ ಹಾಗೂ ಅದನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಸಿನಿಮಾದಿಂದ ನಿಜಕ್ಕೂ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಹಾಗೂ ಅವರ ಗೆಳೆಯರ, ಬಳಗದವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆಯಾಗಿದೆಯೆಂದು ಆಧಾರಸಹಿತ ವಾದಿಸಿದ್ದರು. ಇದೆಲ್ಲದರ ಜೊತೆಗೆ, `ಅವಸ್ಥೆ’ ಸಿನಿಮಾ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಜೀವನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ ಎಂದು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದುದನ್ನೂ ಕೋರ್ಟಿನ ಗಮನಕ್ಕೆ ತಂದರು.
`ಅವಸ್ಥೆ’ ಸಿನಿಮಾ ಕುರಿತಂತೆ ವಾದ-ಪ್ರತಿವಾದಗಳನ್ನು ಆಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಜಸ್ಟಿಸ್ ಬೋಪಯ್ಯ ಕೊಡಗಿನವರು. ಅವರ ಆವರೆಗಿನ ಸೇವೆಯೆಲ್ಲ ಮದರಾಸಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ಬಗ್ಗೆ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಸಿನಿಮಾಕ್ಕೆ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರರ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಬೋಪಯ್ಯನವರಿಗೆ ಗೋಪಾಲಗೌಡರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹು ದೊಡ್ಡ ನಾಯಕರೆಂಬುದು ಮನವರಿಕೆಯಾದರೂ, ಆ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನೂ ಅವರಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ; ಆದ್ದರಿಂದಲೋ ಏನೋ ಅವರು ಈ ಕುರಿತು ತೀರ್ಪು ಕೊಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ.
ಒಂದು ದಿನ ಈ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಬೋಪಯ್ಯ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಕೇಳಿದರು: ‘ಮಿಸ್ಟರ್ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್, ನೀವು ಹೇಳ್ತಾ ಇರೋದು ನಾವು ದಿನಾ ಹೈಕೋರ್ಟಿಗೆ ಬರುವಾಗ ವಿಧಾನಸೌಧದ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಾದು ಬರುವ ಸರ್ಕಲ್ಲಿಗೆ ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡ ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟಿದ್ದಾರಲ್ಲಾ, ಅವರ ವಿಚಾರವನ್ನೇ?’
ತಕ್ಷಣ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್ ಹೇಳಿದರು: ‘ಎಸ್ ಮೈ ಲಾರ್ಡ್! ಆ ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೇ ಈ ಸಿನಿಮಾದಿಂದ ಹಾನಿಯಾಗಿರೋದು.’
ಇದಾದ ಕೆಲ ದಿನಗಳ ನಂತರ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳು ಸಿನಿಮಾದ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ಕೊಟ್ಟರು. ಪ್ರಕರಣ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿಗೆ ಹೋಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲವೆಡೆ ಕತ್ತರಿ ಹಾಕಿಸಿಕೊಂಡು ಸಿನಿಮಾ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಕೋರ್ಟುಗಳು ಕೂಡ ಎಷ್ಟು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನೂ ಈ ಪ್ರಕರಣ ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಿನಿಮಾ ಕನ್ನಡ ಕಲಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರಗಳ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಇವತ್ತಿಗೂ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಾಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.
ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಕನ್ನಡನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸಮಾಜವಾದಿ ಮಾರ್ಗವನ್ನೇ ತೆರೆದ ಧೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬರ ಜೀವನವನ್ನು ಕಾದಂಬರೀಕರಣ ಮಾಡಹೊರಡುವ ಸೃಜನಶೀಲ ಲೇಖಕನೊಬ್ಬ ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ ತನಗೆ ತಾನೇ ಉತ್ತರ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಬಹು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಈ ಪ್ರಕರಣದ ಮೂಲಕ ಮತ್ತೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ಬಂದವು. ಆಗಿನ್ನೂ ಬದುಕಿದ್ದ ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರು ಈ ನೈತಿಕ ಸವಾಲನ್ನು ಎದುರಾದಂತಿಲ್ಲ. ಕಾದಂಬರಿ ಪ್ರಕಾರದ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ, ‘ಕಲಾತ್ಮಕ’ ಎನ್ನಲಾಗುವ ಘರ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ, ಒಬ್ಬ ಧೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ವಿಕೃತಗೊಳಿಸುವುದು ಸರಿಯೇ ಎಂಬ ಸಂಕೀರ್ಣ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನೂ ಅವರು ಮುಖಾಮುಖಿಯಾದಂತಿಲ್ಲ.
ಕಾದಂಬರಿ ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಿಗೆ ಇರುವ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿದಾಗಲೂ, ಪರಿಚಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಅವರ ತದ್ರೂಪಿನಂತೆ ಬರೆಯುವಾಗ ಈ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ನೋಡಬೇಕೆನ್ನಿಸುತ್ತದೆ; ಆಗ ಅಂತಿಮ ಪರಿಣಾಮದ ಬಗ್ಗೆ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟ ಈ ಬಗೆಯ ಬರವಣಿಗೆ ಮೂಲತಃ ಅನೈತಿಕ ಎನ್ನಿಸತೊಡಗುತ್ತದೆ. ತಮ್ಮ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನೇ ತಾವು ತೆರೆದಿಟ್ಟಿರುವ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ವಿಕೃತಗೊಳಿಸಿ ಬರೆಯಲಾದ ನಾಟಕ, ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಎತ್ತುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ ಏಳುತ್ತವೆ.
’ಅವಸ್ಥೆ’ ಒಂದು ಕಲಾತ್ಮಕ ಕಾದಂಬರಿ ಎಂಬುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಮೇಲೂ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತೃತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
ಬ್ಲಾಗ್ ಫಾಲೋ ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಿ, ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ; ನೋಟಿಫಿಕೇಶನ್ ಪಡೆಯಿರಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ: FOLLOW
ಬಿಡುವಾದಾಗ ಭೇಟಿ ಕೊಡಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ: https://natarajhuliyar.com
ಬಿಡುವಾದಾಗ ನೋಡಿ, ಶೇರ್ ಮಾಡಿ: https://www.youtube.com/@NatarajHuliyarYT
