ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಧ್ಯಾಪಕನಾದ ನನಗೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಬಹುತೇಕರು ಮುಗ್ಧತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದಾರಲ್ಲಾ ಅನಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ ...ಆದರೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಒಂದಿಬ್ಬರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಭಾವುಕತೆ ಮತ್ತು ಮುಗ್ದತೆ ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆಯನ್ನು ಹುಸಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ನಿಮ್ಮ ಲೇಖನ ಮಾಸುತ್ತಿದ್ದ ನನ್ನ ಭಾವುಕತೆಯನ್ನು ಪುನಶ್ಚೇತನಗೊಳಿಸಿತು ಸರ್ ಧನ್ಯವಾದಗಳು... ನಿಮ್ಮ ಲೇಖನ ಪ್ರೇಮ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಮರು ಓದಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡಿತು..

ಲೇಖನ ಅದ್ಭುತವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಯೊಂದಕ್ಕೆ ಸದಾ ಮಿಡಿಯುವ, ಸ್ಪಂದಿಸುವ ನಿಮ್ಮ ಗುಣ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ. ಅದು ಕೃತಿಯೊಂದರ ಜೀವಂತಿಕೆ, ಕಲಾತ್ಮಕತೆಯ ಧ್ಯಾನ. ಇದಿಲ್ಲದೆ ನಿಮ್ಮ ಬರವಣಿಗೆಯೇ ಇಲ್ಲ. ಬಹುಶಃ ನಿಮ್ಮ ಎಲ್ಲ ಬರವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಅದು ರೂಪಿಸಿದೆ.

ನಿಮ‌್ಮ ಈ‌ ಬರಹವನ್ನು ಓದಿ ಮುಗಿಸಿದ ನಂತರ ನನಗೂ‘ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಇನ್ನೊಸೆನ್ಸ್’  ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಓದಬೇಕೆನ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ.  ಕಾದಂಬರಿಯೊಂದರ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಅದರ ಓದನ್ನು ಮುಂದೂಡುತ್ತಾ ಹೋಗುವುದು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಓದುಗನೊಬ್ಬನ ಸಹಜ‌ ತಳಮಳ ಎಂದೆನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಚೋಮನದುಡಿಯನ್ನು ಓದುವಾಗ ಅದರ ಕೊನೆಯ ಪುಟಗಳನ್ನು ಓದಲಾಗದೆ ತಿಂಗಳುಗಟ್ಟಲೆ ಅದನ್ನು‌ ನಾನು‌ ಮುಚ್ಚಿಟ್ಟಿದ್ದೆ. 

ನೀವು ಹೇಳಿದಂತೆ ಕಾದಂಬರಿ ಎಂಬುದು ಸಮುದಾಯದ ಸ್ಮೃತಿಗಳನ್ನು ಶಾಶ್ವತಗೊಳಿಸುವ ಜೀವಂತ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ.

    ನಟರಾಜ್ , ನಿಮ್ಮ ಬರವಣಿಗೆಯ ತೀವ್ರತೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತೆ. ‌ ಇಂದು ಶನಿವಾರದ ವಾರ್ತಾಭಾರತಿಯಲ್ಲಿ    'ಕಾದಂಬರಿ ಪ್ರಕಾರವೇ ಮುಗ್ಧತೆಯ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ! ' ಲೇಖನ ಓದುತ್ತಿದ್ದರೆ ನಾನು ಓದಿದ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಆಪ್ತ ಚಿತ್ರಣಗಳು ಮುಖಾಮುಖಿ ಯಾಗುತ್ತ ಹೋಯಿತು. 
\r\n ' ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಇನ್ನೋಸೆನ್ಸ್ ' ಒರಾನ್ ಪಮುಕ್ ನ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ನೋಟಗಳನ್ನು ನೀವು ವಿವರಿಸುವ ಆಯಾಮಗಳು ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ರೋಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಅನ್ನಿಸಿದರೂ ಜೀವನ ಪ್ರೀತಿಯ ಗಾಢತೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವುದೇ  ಅಪೂರ್ವವಾದದ್ದು. ಒಂದು ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ನನ್ನೂರಿನಿಂದ ಓಡಿಸಿಕೊಂಡು ರಾತ್ರೋರಾತ್ರಿ 
\r\nಬಂದದ್ದೇ ಕಾದಂಬರಿ ಲೋಕ.
\r\n   ಧನ್ಯವಾದಗಳು ಮಹತ್ವದ ಲೇಖನ ಓದಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ.

ಕಾದಂಬರಿಯ ಹರವಿನ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಮುಗ್ಧತೆಯ ಮ್ಯೂಜಿಯಂ ಆಗಿ ತೋರಿಸುವ ಈ ಲೇಖನ ಹುಳಿಯಾರರ ಅತ್ಯದ್ಭತ ಲೇಖನವೆನಿಸುತ್ತಿದೆ. ಒರಾನ್ ಪಾಮುಕ್ ಅವರ 'ದ ಮ್ಯೂಜಿಯಂ ಆಫ್ ಇನೋಸೆನ್ಸ್' ಕಾದಂಬರಿಯ ಪ್ರೇಮಮಯ ಲೋಕವನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಓದುಗನ ಮನವನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಕಾದಂಬರಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುವ ಪರಿ ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟವಾಯಿತು. ಗತಿಸಿದ ಬದುಕಿನ ಜೀವಂತ ನೆನಪುಗಳ ತಂಗುದಾಣ ಕಾದಂಬರಿ ಮತ್ತು ಗತಕಾಲದ ನೆನಪುಗಳ ಸಂಗ್ರಹವಾದ ಮ್ಯೂಜಿಯಂಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸಿದ ಕಾದಂಬರಿಕಾರನ ಅದ್ಭುತ ಚಾತುರ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು; ಕುವೆಂಪು ಅವರ ಕರತಲ ಮತ್ತು  ಕರಸ್ಥಲಗಳನ್ನು ಜೊತೆಯಾಗಿಸಿ ನೋಡುವುದು;  ಮತ್ತು ಇಸ್ತಾನ್ ಬುಲ್ ಮತ್ತು ಲಕ್ಕಿನಕೊಪ್ಪಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಿರುವುದೇ ಈ ಲೇಖನದ ಆಚಾರ್ಯ ಬೀಸು  (ಮಾಸ್ಟರ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್)! ಈ ಜಗದ ಅದ್ಭುತ ಪ್ರೇಮ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಪುನಃ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡುದ ಲೇಖಕರಿಗೆ ನಮನಗಳು. ಇಂತಹ ಇನ್ನಷ್ಟು ಲೇಖನಗಳು ಮೂಡಿಬರಲಿ.

ನಾನು ಅನ್ನಾ ಕರೆನಿನಾ ಓದಿದ್ದೇನೆ. ನೀವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಉಳಿದ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಓದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಕಾದಂಬರಿ ಓದುಗ. ಆದರೆ ನೀವು ಹೇಳಿದಂತೆ ಗಾಢವಾಗಿ ತನ್ಮಯಗೊಳಿಸಿದ ಪ್ರೇಮ ಕಾದಂಬರಿ ಯಾಕೋ ನೆನಪಿಗೆ ಬರುತ್ತಿಲ್ಲ. ದೇವದಾಸ್ ಮರೋ ಚರಿತ್ರ ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಒಂದು ಮಟ್ಟಿಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಹೀಗೆ ಕಲಕಿದ ಪ್ರೇಮ ಕಥಾನಕದ ಸಿನಿಮಾಗಳು. ಅದಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಆಗಿನ ವಯಸ್ಸು ಕಾರಣವಿರಬಹುದು. ಬಿಟ್ಟರೆ ಚದುರಂಗರ ಸರ್ವಮಂಗಳಾ ಒಂದಷ್ಟು ಗಾಢವಾಗಿ ಕಾಡಿದ್ದೇನೋ ಹೌದು. ಆದರೆ  ಕಡೆಕಡೆಗೆ ಆದರ್ಶವಾದಿ ಸಮಾಧಾನಗಳನ್ನು ಓದುಗನಿಗೆ ಒದಗಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ಹಂಸಗೀತೆ ಕಾದಂಬರಿಯ ಒಂದು ಎಳೆಯಾಗಿ ಬರುವ ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಸಾನಿಯ ವೃತ್ತಾಂತವೇ ಗಾಢವಾಗಿದೆ ಅನ್ನಿಸಿದ್ದುಂಟು. ಸ್ವತಃ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಾದ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ಓದು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡ ಬಗೆ ಮಾತ್ರ ವಿಸ್ಮಯಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಹಾಗೆ ಓದಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಗ ಮಾತ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಉಪನ್ಯಾಸಕರು ಇಡೀ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಚಾರ ಮಾಡಿಸಬಲ್ಲರು ಎಂಬ ನಿಮ್ಮ ಮಾತು ಖಂಡಿತವಾಗಿ ನಿಜ. ಪ್ರೇಮ ಮುಗ್ಧವಾಗಿರುವವರೆಗೆ ತನ್ನ ಔನ್ನತ್ಯ ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡಿರಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುವುದೇ ಆ ಕಾದಂಬರಿಯ ಸಂದೇಶವಾಗಿರಬಹುದೇ. ಪ್ರೇಮವನ್ನು ತೀರಾ ವೈಚಾರಿಕಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಅದು ಗೌರವಾರ್ಹವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರೇಮದ ಕೋಮಲತೆ ಮತ್ತು ರಮ್ಯತೆ ಎಲ್ಲೋ ಲುಪ್ತವಾಗಿಬಿಡುತ್ತದೆಯೇ ಎಂಬ ಜಿಜ್ಞಾಸೆ ಹುಟ್ಟಿಸಿತು ನಿಮ್ಮ ಲೇಖನ. 'ಐನೋರ್ ಹೊಲದಾಗೆ ಚಾಕ್ರಿ ನಾಡ್ತಾ ಸಂಜಿ ಆಯ್ತಂದ್ರೆ ಚಿಂತೆ ಮಾಡ್ತೀನ್ ಹೆಂಗಿರತೈತೆ ನಂಜಿ ಇಲ್ಬಂದ್ರೆ' ಎಂಬ ರಾಜರತ್ನಂ ಕವಿತೆ ಮಾತ್ರ ಅದರ ತೀವ್ರ ಭಾವುಕತೆಯಿಂದ ಈಗಲೂ ನನ್ನನ್ನು ಕಾಡುವ ಶಕ್ತಿ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ವಿರಹಾಲಾಪವೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಲ ಪ್ರೇಮದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಮನಗಾಣಿಸುತ್ತದೆ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಇನೊಸೆನ್ಸ್ ಓದುವ ಹಂಬಲ ಹುಟ್ಟಿದೆ ನೀವು ಬರೆದದ್ದು ಓದಿ. ಧನ್ಯವಾದಗಳು.

Hats off..Passionate writing 

ನಾನು ಪಾಮುಕ್ ನನ್ನು ಓದಿಕೊಂಡವನಲ್ಲ, ಪ್ರೇಮದ ಭಾಷೆಗೆ ಗಡಿಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲವಲ್ಲಾ, ನೀವು ನೀಡಿದ ಪುಟ್ಟ ಸಾರಾಂಶ ಮಾತ್ರದಿಂದಲೇ ಆ ಕಾದಂಬರಿಯ ವಸ್ತು, ಅದರ ನಿರೂಪಣೆಯ ನಾವಿನ್ಯತೆ ಅರಿವಿಗೆ ಬಂತು.
\r\nನಿಜ, ಲೋಕದ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಹುಚ್ಚಿನ ಪರಮಾವಧಿಯಂತೆ ಕಾಣುವ ಪ್ರೇಮ ತನ್ನ ತೀವ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ಮೆದು ಹೃದಯಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಾಡಿಸಿಬಿಡಬಲ್ಲುದು, ಕಲೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಮಾತ್ರ ದಕ್ಕಬಹುದಾದ ಪ್ರೇಮದ ಈ ಅಮರತ್ವ ತನ್ನ ದಾರುಣತೆಯಲ್ಲೇ ನಮಗೆ ಕಾವು ಮುಟ್ಟಿಸಬಲ್ಲದು, ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಹರಡಿಕೊಂಡ ಪ್ರೇಮದ ಬಹುರೂಪಿ ಅನುಭವ ಆಂತರ್ಯದಲ್ಲಿ ಏಕರೂಪಿಯೇನೋ ಅನಿಸುವುದುಂಟು, ತಾಜಮಹಲ್, ಅನ್ನಾ, ಸಲೀಮ್, ದೇವದಾಸ್, ಅಮೃತಾ ಪ್ರೀತಮ್, ಮುಂತಾದ ಲೋಕದ ಅಮರ ಪ್ರೇಮಿಗಳೆಲ್ಲರ ಗತಿಯೂ ಒಂದೇ ಅಲ್ಲವೇ? ಸಂಕಟದ ನೂಲಿನಿಂದಲೇ ಅವರ ನೋವು, ಗೆಲುವು, ಸೋಲುಗಳನ್ನ ನೆಯ್ದಂತೆ ತೋರುವುದು, ಆದುದರಿಂದಲೇ 'ತಾಜ್ ಮಹಲ್  ಕೇವಲ ಪ್ರೇಮದ ಸಂಕೇತವಲ್ಲ, ನಿಜವಾದ ಪ್ರೇಮಿಗಳ ಆತ್ಮ 'ಎನ್ನುವ ಯಶೋಧ ಮೇಡಂ ಅವರ ಮಾತು ಮನದಲ್ಲಿ ಚಿರವಾಗಿ ಉಳಿದುಬಿಡುತ್ತೆ. ಕಾದಂಬರಿ ಕರಸ್ಥಲ ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲವೇ! ಅಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಯಾವ ನಾಟಕವೂ ಬರೀ ನಾಟಕವಲ್ಲ, ಹೀಗಿದ್ದಮೇಲೆ ಪ್ರೇಮದ ಆಟ ಕೇವಲ ಆಟವಷ್ಟೇ ಆಗಲಾರದು. ರಕ್ತ ಬಸಿದು ಜೀವ ಪೊರೆಯುವ ತೀವ್ರ ಯಾತನೆ ಅದರ ಆತ್ಮವೇ ಇರಬೇಕು. ಪಾಮುಕ್, ಟಾಲ್ಸ್ಟಾ ಯ್, ಕುವೆಂಪು ಅವರಂಥ ದೊಡ್ಡ ಲೇಖಕರ ಜೀವನ ದರ್ಶನವೇ ಅದರಲ್ಲಿ ಮೈದಳೆದಿರುತ್ತದೆ, ಅದು ಮುಗ್ಧತೆಯ ಅನಾವರಣವೂ ಹೌದು.

ಲೇಖನ ಅದ್ಭುತವಾಗಿದೆ. ಪಾಮುಕ್ ನ ಮೂಸಿಯಂ ಆಪ್ ಇನ್ನೋಸೆನ್ಸ್ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಓದಲೇಬೇಕು ಎಂಬ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನ ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಓದುವ ಕ್ರಮವನ್ನು ಹಾಗೂ ತರಗತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಠಮಾಡುವ ಕ್ರಮವನ್ನೂ ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಧನ್ಯವಾದಗಳು ಸರ್

ನೀವು ವಿಶ್ವ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯುವಾಗ ಕನ್ನಡದ ಮೇರು ಲೇಖಕರು ಯಾವಾಗಲೂ ಬರುತ್ತಾರೆ.ಅದು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಕನ್ಲಡಿಗರೂ ಇಂಥ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ನಿಮ್ಮ ಲೇಖನ ಸಹಾಯಕ. ಮೇಲೆ ಹೆಸರಿಸಿದ ಮಹಾನ್ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾದ ಅನುವಾದರು(,ಮೂಲ ಕೃತಿಯ ಸಾಮಿಪ್ಯ)ಮಾಡಿದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮಂಥ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವೀಕ್ ಇರುವವರು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಅಸ್ವಾದಿಸಬಹದು.ಅನ್ನ ಕರೆನೀನಾ ದೇಜಗೌರ ಅನುವಾದ ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ.

‘ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಇನ್ನೊಸೆನ್ಸ್’  ಪುಸ್ತಕದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದ ನಿಮ್ಮ ಬರಹದ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕದ ವಿಷಯವನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾದರೆ, ನಮ್ಮ ದೇಶದ  ಜನರ  ಪ್ರೀತಿ, ಪ್ರೇಮ ಮತ್ತು ಯುವಕರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಪ್ರಣಯ ಸಂಬಂಧಗಳಿಗೆ ಈ ಕಥೆ ತೀರಾ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ. ನಾವು ಪ್ರೀತಿಸುವ, ಪ್ರೀತಿಸುತಿದ್ದ ಜನರು ಬಳಸುತಿದ್ದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಆ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಪ್ರೀತಿಯ ನೆನಪಿನಲ್ಲೋ, ಪ್ರೀತಿಸುವ, ಪ್ರೀತಿಸುತಿದ್ದ ಜನಗಳ ನೆನಪಿನಲ್ಲೋ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಆ ವ್ಯಕ್ತಿ ಹುಡುಗಿಯೇ ಆಗಿರಬೇಕು ಎಂದಿಲ್ಲ. ಪರಸ್ಪರ ಆಕರ್ಷಣೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಯಾರೇ ಇಬ್ಬರು, ಯಾರ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಬೇಕಾದರೂ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಬಹುದು. ಈ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲೂ ಸಹ ಪ್ರೇಮ, ಪ್ರೀತಿ, ಭಾವನಾತ್ಮಕ ತೀರ್ಮಾನ, ಪರಸ್ಪರ ಆಕರ್ಷಣೆ ಹಾಗೂ ಆಸಕ್ತಿ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ನನ್ನ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದಿರುವವರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತಂದೆ- ತಾಯಿಯರು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಥವಾ ಆ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಇವರುಗಳು ಮರು ಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದು ಮುಂತಾದ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಸ್ನೇಹಿತರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರು ಸುಮಾರು ಐವತ್ತಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷ ಕಾಫಿ ಕುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ಟೀಲ್ ಲೋಟ ಒಂದಿದೆ. ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರಿಗೆ ನಾವು ಅದರಲ್ಲೇ ಕಾಫಿ ಕೊಡಬೇಕು. ಅದು ಕಾನೂನು. ಸುಮಾರು ಕಾಲು ಲೀಟರ್ ಕಾಫಿ ಹಿಡಿಸುತ್ತೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ದಿನಕ್ಕೆ  8-10 ಬಾರಿ ಭರ್ತಿ ಲೋಟ ಕಾಫಿ ಕುಡಿಯುತಿದ್ದರು. ಅದು ಬಿಟ್ಟು, ಮನೆಗೆ ಬಂದವರಿಗೆ ಕಾಫಿ ಕೊಟ್ಟಾಗಲೆಲ್ಲಾ, ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಲೋಟದಲ್ಲಿ ಕುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರು‌. ಇಂದು ಆ ದೊಡ್ಡ ಲೋಟವನ್ನು ನಮ್ಮ ಮನೆಯವರು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ... ಅದು ನಮಗೆ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅನಿವಾರ್ಯದ ವಸ್ತು.

ಹೀಗೇ ಹೇಳುತ್ತಾ ಹೋದರೆ, ಸಾಕಷ್ಟು ವಸ್ತುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಬಹುದು...
\r\nನನ್ನ ಮಗ ಶಶಾಂಕ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಕಲಾ ನಿರ್ದೇಶಕ. ಅಕಾಲಿಕವಾಗಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಅಗಲಿದ. ಅವನು ಬಳಸುತಿದ್ದ ಹಲವಾರು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ನಾವು ಬಹಳ ಜತನದಿಂದ ಕಾಪಾಡಿದ್ದೇವೆ. ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ಅವನ 8-10 ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ಬರುವ- ಹೋಗುವ ಜನ ನೋಡಬಹುದು. ಅದು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವಂತಹದ್ದು; ಆದರೆ ಅವನ ಬ್ರಾಂಡ್ ಸಿಗರೇಟ್ ಪ್ಯಾಕ್, ಅವನ ಕೈ ಗಡಿಯಾರ, ಧರಿಸುತಿದ್ದ ಹಲವು ಉಡುಪುಗಳು, ಅವನ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಗ್ರಹಗಳು, ಕೂಲಿಂಗ್ ಗ್ಲಾಸ್... ಅವನ ಮೋಟರ್‍ ಬೈಕ್, ಅವನ ಕೈ ಬರಹದ ಹಲವು ಬರವಣಿಗೆಗಳು... ಎಲ್ಲವೂ ಇವೆ...ನಾವು ಯಾರೂ ಇವುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ; ಆದರೆ ಜತನದಿಂದ, ಪ್ರೀತಿ-ಮಮಕಾರದಿಂದ ಕಾಪಿಟಿದ್ದೇವೆ. ಎಂದಾದರೂ ಬಂದು ‘ನನ್ನ ವಾಚ್ ಎಲ್ಲಿ?’ ಎಂದು ಮಗ ಕೇಳಿದರೆ ಏನು ಹೇಳುವುದು? ಆ ಹೆದರಿಕೆ ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಎರಡನ್ನೂ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತಿದ್ದೇವೆ.
\r\nಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಎಂದು ಎಲ್ಲೂ ಹೇಳಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲು...
\r\n 

ಆದರೆ, ಒರಾನ್ ಪಾಮುಕ್ ಬರೆದ ‘ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಇನ್ನೊಸೆನ್ಸ್’ ನಲ್ಲಿ ಕೇಮಲ್ ತನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಹುಡುಗಿ ತಿಂದು ಎಸೆದ ಚಾಕಲೇಟ್ ಕವರ್‌ಗಳು, ಟೀ ಲೋಟಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಅವಳ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಕಾಪಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ನಿಜಕ್ಕೂ ಅನನ್ಯವೆನಿಸಿತು. ನಿಮ್ಮ ಬರಹದಲ್ಲೇ ಆ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಓದಿ ಮನಸ್ಸು ಹಿತವಾಯಿತು; ಏನೋ ಆಹ್ಲಾದಕರ, ಹೊಸತನದ ಅನುಭವ ಆಯಿತು. ಆ ಪುಸ್ತಕ ಓದಬೇಕು ಅನ್ನಿಸಿತು...
\r\nಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಹೇಳಿದರೂ ಸಹ ನನಗೆ ಡಿ. ಹೆಚ್. ಲಾರೆನ್ಸ್ ಅವರ ನಾಣ್ಣುಡಿ ಆಪ್ಯಾಯಮಾನವಾಯಿತು. ‘ಕಾದಂಬರಿ ಎನ್ನುವುದು ಬದಲಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುವ ಜೀವಂತ ಸಂಬಂಧಗಳ ಕಾಮನಬಿಲ್ಲು’ ಎಂಬ ಮಾತುಗಳು ಬಹುಶಃ ಒಂದು ಕಾಮನಬಿಲ್ಲಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸರಿಗಟ್ಟಬಹುದೇನೋ... That’s D.H. Lawrence! ‘ಕಾಮನಬಿಲ್ಲು’ ಪದ ಓದಿದ ಕೂಡಲೇ ಕಣ್ಣ ಮುಂದೆ ಹಲವು ಬಣ್ಣಗಳು ಅದ್ದಿ, ಕಲಸಿ, ಬಣ್ಣ ಬಳಿದು ಕಣ್ಣಾಚೆಗೆ ಹೊರಟುಹೋಗುತ್ತವೆ. ಅದು ಏಳು ಬಣ್ಣಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ... ಕಾಮನಬಿಲ್ಲಿನ ಬಣ್ಣಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರವೂ ಸೀಮಿತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ...ಗಾಢ ಬಣ್ಣಗಳ ಕುಂಚ ಕುಣಿದಾಡುತ್ತದೆ... ಎಷ್ಟೊಂದು ಬಣ್ಣಗಳು...ಎಷ್ಟೊಂದು ಕನಸುಗಳು… ಪ್ರತಿ ಬಣ್ಣಕ್ಕೂ ಒಂದು ಅರ್ಥ... ಸಾವಿರಾರು ಬಣ್ಣಗಳ ಓಕುಳಿ...ಇದರ ಮಧ್ಯೆ, ಲಾರೆನ್ಸ್ ನ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಮುಖ ಹೀಗೆ ಬಂದು ಹಾಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ... A great, wonderful writer for centuries to come...  
\r\nಧನ್ಯವಾದಗಳು- ಒಂದು ಸುಂದರ ಕಲ್ಪನಾ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಿತು ತಮ್ಮ ಬರವಣಿಗೆ...
\r\n‘ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಇನ್ನೊಸೆನ್ಸ್’ ಪುಸ್ತಕ ಓದಬೇಕು ಅನ್ನಿಸಿತು...ಹಾಗೆಯೇ ಲಾರೆನ್ಸ್ ನ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಬರವಣಿಗೆಯನ್ನು…

Brilliant!

ನಮ್ಮೊಳಗಿನ ಆ ಮುಗ್ಧತೆಯನ್ನೆ ಕಳೆದು ಕೊಂಡು ಕಂಗಾಲಾದ ಈ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ  ನಿಮ್ಮ 'ದಿ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಇನ್ನೋಸೆನ್ಸ್' ಟಿಪ್ಪಣಿ ಅಗಾಧ ಅನುಭವ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕಾಲದ ಹಂಗಿಲ್ಲದೆ ಕಾಡುವ ನಮ್ಮೊಳಗಿನ ಪ್ರೇಮಲೋಕದ ಬಾಗಿಲೆಡೆಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ ನಿಂತು ನೋಡುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. . . . ಜಡ್ಡುಗಟ್ಟಿದ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಮುದ ನೀಡುವ ನಿಮ್ಮ ಪೆನ್ನು ದಣಿವರಿಯದಿರಲಿ. ಹದುಳ.

ಸರ್,

ಲೇಖನ ಮುಗ್ಧತೆಯನ್ನು ಆವರಿಸಿದೆ. 

ನಾನು ಸಿಲೆಬಸ್ ನಲ್ಲಿರೋ 'ಇಮೋಷ್ನಲ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್' ಟಾಪಿಕ್ ಪಾಠ ಮಾಡುವಾಗ/ವಿವರಿಸುವಾಗ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಹಾವಭಾವದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೂ ಈ ಮುಗ್ಧತೆಗೂ ಸಾಮ್ಯತೆಯಿದೆ.